فروریزش زمین برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی باعث بروز فرونشست و فروریزش زمین شده است . زمانی که در منطقه‌ای این پدیده رخ دهد دیگر آن بخش زمین مرده‌ای است که قابل احیا نمیباشد. ۱۴ استان ایران درگیر این پدیده است که می‌تواند زنگ خطری برای محیط‌زیست کشور باشد. ایران در اقلیمی خشک و نیمه خشک […]
فروریزش زمین
برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی باعث بروز فرونشست و فروریزش زمین شده است .
زمانی که در منطقه‌ای این پدیده رخ دهد دیگر آن بخش زمین مرده‌ای است که قابل احیا نمیباشد.
۱۴ استان ایران درگیر این پدیده است که می‌تواند زنگ خطری برای محیط‌زیست کشور باشد.
ایران در اقلیمی خشک و نیمه خشک قرار دارد .
از این رو منابع آبی همواره مورد توجه ایرانیان بوده است.
وجود قنات نمونه بارز این ادعاست که آب همیشه برای ایران و ایرانی مورد توجه بوده و ایران مهد قنات در دنیا شناخته می شود.
در کنار اینکه ایران کشوری خشک و دارای منابع آبی محدود میباشد.
چند سالی است که با خشکسالی نیز روبرو شده که این مساله مشکلات زیادی به همراه آورده است.
بر اساس پیش بینی های صورت گرفته مشخص شد که در سال آبی جاری (مهرماه ۹۹ تا پایان شهریور ۱۴۰۰) وضعیت بارش در برخی استان‌های واقع در جنوب شرق کشور بالاتر از حد نرمال خواهد بود
اما در بیشتر استان‌ها نرمال و حتی کمی کمتر از نرمال خواهد بود که قطعا خبر خوبی نیست.
اکنون حدود ۱۳۰ میلیارد متر مکعب تمام آب قابل استحصال در کشور وجود دارد.
که متاسفانه سالانه بیشتر از این میزان استفاده می کنیم یعنی حدود ۶ تا ۷ میلیارد متر مکعب بیشتر از ظرفیت منابع آب قابل استحصال برداشت می کنیم
در حالی که کارشناسان معتقدند باید حداقل ۵۰ میلیارد متر مکعب از این رقم را استفاده نکنیم
و بگذاریم در سفره های آبهای زیر زمینی ذخیره بماند.
در واقع چند سالی است که در دشت های مختلف کشور با این پدیده مواجه هستیم.
معمولا فرونشست زمین ناشی از نبود تعادل بین تغذیه و برداشت از سفره های آب زیر زمینی است که رخ می دهد
که باید با مدیریت صحیح منابع آب و میزان برداشت آن در وهله اول حداقل نرخ فرونشست زمین را مهار کنیم و بعد به سراغ احیا دشت ها برویم.
در واقع فرونشست زمین پدیده تقریبا نوظهوری است
که بیش از ۱۵۰ کشور از جمله ایران با آن درگیر هستند؛
بر اساس اعلام مجامع بین المللی فرو نشست زمین سالانه چهار میلیمتر بحران است؛
درحالیکه در حد فاصل بین دشت فسا و جهرم شاهد فرونشست زمین تا ۵۴ سانتیمتر یعنی چیزی حدود ۱۴۰ برابر حد بحران هستیم.
کاهش شدید سطح آب های زیر زمینی در نتیجه برداشت های بی رویه، مهمترین دلیل فرونشست زمین در ایران می باشد.
ایران دارای ۶۰۹ دشت است که بررسی ها نشان می دهد ۵۰ دشت دچار پدیده فرونشست هستند .
اکنون ۱۴ استان ایران از جمله تهران، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان رضوی، همدان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سمنان، البرز، قزوین، مرکزی، اردبیل و گلستان با این پدیده مواجه هستند.
رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو ادامه داد:
البته به صورت نقطه ای هم شاهد بروز این پدیده هستیم.
به عنوان مثال در منطقه آبی بیگلو در استان اردبیل پدیده فرونشست زمین رخ داده
یا در خان میرزا در استان چهارمحال و بختیاری و در دشت بروجن هم با این پدیده روبرو هستیم.
درویش اظهار داشت: در جنوب تهران در شهریار هم این رقم ۳۶ سانتیمتر است.
در منطقه معین آباد ورامین ۲۵ سانتیمتر، در بخش هایی از دشت توس در جنوب مشهد مساله بسیار چشمگیر است
و رقم به ۱۸ تا ۲۰ سانتیمتر می رسد؛ در بخش هایی از استان یزد در فاصله اردکان – میبد شکاف های بزرگی دیده می شود.
در جنوب اصفهان در پارک ملی کلاه قاضی یک شکاف عظیم ایجاد شده که نشاندهنده افت شدید سفره های آب زیر زمینی است
طولانی ترین شکاف را در دشت نیشابور در بخش های شرقی – غربی و شمالی – جنوبی داریم
که نشاندهنده بهره برداری بیش از حد از سفره های آب زیر زمینی است
طول این شکاف ها حدود ۳۰ کیلومتر است.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور افزود:
همچنین بیشترین تعداد فرو نشست را در دشت میناب داریم
که باعث شد تعداد قابل توجهی از نخل ها که زمانی هشت میلیون نفر بود
خشک شود و مهاجرت اتفاق بیفتد،
بسیاری از مردم از روستاهای اطراف میناب مانند چلوگاومیشی مهاجرت کردند.
درویش گفت: علاوه بر این فرو نشست های بزرگی در دشت فامنین و کبودرآهنگ در استان همدان رخ داده است
اما بزرگترین فرونشست در کشور در جنب روستای مهدی آباد آیژ در فاصله شهرهای فسا و استهبان است
که ناشی از افت شدید آبهای زیر زمینی است، اکنون در دشت مرودشت نزدیک تخت جمشید زمین به شدت در حال نشست است،
نقش رستم در حال آسیب دیدن جدی است باید به این مساله به طور جدی نگاه شود
در غیر اینصورت عواقب تلخی برای محیط زیست کشور به همراه خواهد داشت.