مدارس با چه فرمولی تعطیل می شوند؟ آلودگی سایه اش بر سر شهر سنگینی می کند. مدارس را به تعطیلی می کشاند. روزهاست که مهمان ناخوانده شهریار نشینان است و انگار قصد رفتن ندارد. بی صدا جان می گیرد و میلیاردها دلار خسارت برجا می گذارد. این مشکل فقط با اجرای قانون هوای پاک برطرف […]
آلودگی سایه اش بر سر شهر سنگینی می کند. مدارس را به تعطیلی می کشاند. روزهاست که مهمان ناخوانده شهریار نشینان است و انگار قصد رفتن ندارد. بی صدا جان می گیرد و میلیاردها دلار خسارت برجا می گذارد. این مشکل فقط با اجرای قانون هوای پاک برطرف می شود. تعطیلی مدارس شهریار یکی از پیامد های این آلودگی جان سوز است
به گزارش شهریار نگار استانداردهای جهانی شاخص های بالای ۱۰۰ را ناسالم و بالای ۱۵۰ را خطر ناک و اضطراری تلقی کرده و مدارس در این شرایط تعطیل خواخهد شد.سال گذشته دولت با توجه به افزایش روزهای الوده راهکاری عجیب را امتحان کرده و عدد شاخص را به منظور تعطیلی مدارس افزایش داد.با این توضیحات اگر شاخص الودگی هوا بیش از ۱۵۰ و ۲۰۰ باشد باید منظر شنیدن اخبار تعطیلی مدارس شهریار باشیم.
هم اینک هنگام نگارش این مطلب شاخص آلودگی هوای شهریار در سامانه های مختلف بین ۱۹۰ تا ۲۴۰ متغییر است که احتمال تعطیلی مدارس را تا حد بسیار زیادی افزایش میدهد. اما آنچه تعیین کننده است تصمیم مسئولان استانی و کشوری و اعلام از طریق رسانه ملی است که تا کنون صورت نگرفته و بر این مبنا فردا مدارس شهریار دایر خواهد بود.
آلودگی هوا گریبانگیر بسیاری از شهرها شده است. تهران، اصفهان، مشهد و… نیز مث شهریار از جمله شهرهایی هستند که در این مدت به دلیل آلودگی چند روزی مدارس‌شان به تعطیلی کشیده شد. راهکار مسئولان این بود که برای کاهش آلودگی، دانش‌آموزان به مدرسه نروند، شاید کم شدن سفرهای درون‌شهری کمی آلودگی هوا را کم کند. تعطیلی مدارس شهریار میتواند یکی از راهکار های کاهش و شاید تنها راهی برای حفظ سلامت دانش اموزان باشد.
۲۵ درصد سفرهای درون‌شهری به گفته اعضای شورای شهر مرتبط به سفرهای آموزشی است. سؤال اینجاست که آیا واقعا تعطیلی مدارس تنها راهکار برای رفع آلودگی هوا است؟ جلسات متعددی در خصوص آلودگی هوا برگزار شده است. جلساتی که خروجی خاصی نداشته و درنهایت منجر به اجرای طرح زوج و فرد از در منزل، تعطیلی مدارس، عدم ورزش کردن در فضای باز و… شده است و از شهروندان هم خواسته‌اند که از منزل خارج نشوند.
تعطیلی‌های پی‌درپی مدارس باعث اعتراض شهروندان شده بود. تعطیلی‌ای که با مخالفت جدی وزیر آموزش و پرورش هم همراه شد. اما جالب است که مسئولین پیشنهاد دادند که استانداردهای شاخص آلودگی هوا برای جلوگیری از تعطیلی مدارس تغییر کند .احمد وحیدی وزیر کشور می‌گوید: تعطیلی مدارس به خاطر رفع آلودگی نیست، بلکه به خاطر سلامتی فرزندانمان است. مصوبه‌ای وجود دارد که در آن مشخص شده که در چه شاخصی از آلودگی مدارس باید تعطیل باشند. گروه‌های اضطرار استان‌ها هم براساس همین مصوبه ناچارند تصمیم به تعطیلی بگیرند.
البته بحث تغییر شاخص‌ها موضوعی است که موافقین و مخالفین زیادی دارد. یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش می‌گوید: در کشورهای دیگر شاخص کمتر از ۳۰۰ باشد تعطیل نمی‌کنند، اما شاخص برای تعطیلی مدارس ما روی ۱۵۰ بسته‌اند و تعطیلی‌ها طوری بود که شبیه دوران کرونا شدیم. در حالی که شاخص آلایندگی ما زیر ۲۰۰ قرار دارد و قرار است در جلسه هیأت دولت پیشنهاد دهیم این شاخص‌های مرتبط با کیفیت را به تعلیق دربیاورند.
تعطیلی مدارس برای آلودگی باید آخرین راه‌حل باشد
برخی کارشناسان معتقدند تعطیلی‌های پی‌درپی باعث افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود و باید در این زمینه اقدام عاجلی انجام داد. بسیاری از ایستگاه‌ها در سطح شهر در وضعیت قرمز قرار دارند و مدتهاست تهران در دود غرق شده است. محمدمهدی کاظمی معاون آموزش متوسط وزارت کشور معتقد است که تعطیلی مدارس برای آلودگی باید آخرین راه‌حل باشد.
موضوع تغییر استانداردهای شاخص آلودگی هوا مطرح شده است. رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت می‌گوید: هر چه که در راستای سلامت مردم باشد وزارت بهداشت با آن موافق است. بعضی روزها در تهران غلظت ذرات آلاینده‌ها به قدری بالاست که برای سلامت مردم به ویژه گروه‌های حساس خطرناک است. وی معتقد است که با تغییر شاخص آلودگی هوا صورت مسئله را پاک می‌کنیم. ما باید اقدام جدی برای کاهش مواجهه و کاهش غلظت‌های آلاینده‌های هوا داشته باشیم.
مبنای رسیدن غلظت آلاینده‌های هوا به ۱۵۰ که به دنبال آن غیرحضوری شدن مدارس صورت می‌گیرد، در راستای قانون هوای پاک مصوب هیئت وزیران در سال ۱۳۹۶ است. برای تغییر این شاخص که در قانون مطرح شده است باید کمیته‌ای متشکل از وزارت بهداشت، سازمان محیط زیست، وزارت کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل شود تا تصمیماتی با رویکرد سلامت محور اخذ کنند و نه اینکه بیاییم صورت مسئله را پاک کنیم. مگر سازمان محیط زیست که استانداردهای ذرات معلق هوا را افزایش داد، به هدف خود رسید که ما با عدم غیرحضوری کردن مدارس به هدف خود برسیم؟
کودکان یکی از مهم‌ترین گروه‌هایی هستند که به شدت در معرض خطرات ناشی از آلودگی هوا قرار دارند، تصریح کرد: این خطرات بیشتر بر اثرات سمی آلاینده‌ها بر سیستم تنفسی تاکید دارند. البته تاثیرات زیان بار آلاینده‌ها بر ارگان‌های دیگر نیز اهمیت دارد. سیستم تنفسی در کودکان مهم‌ترین بخش آسیب‌پذیر در اثر آلودگی هوا شناخته شده است. کودکان در واحد زمان، هوای بیشتری را نسبت به وزن بدنشان استنشاق می‌کنند در حالی که سطح کوچکتر از ریه به آن معنی است که هوای تنفسی بیشتری را به ریه‌ها می‌رساند.
از طرفی سطح وسیع فعالیت فیزیکی و گذراندن زمان بیشتر در فضاهای باز نسبت به بزرگسالان، احتمال مواجهه بیشتر با آلاینده ها را در کودکان فراهم می‌کند. نتایج مطالعات نشان داده است کودکانی که زمان بیشتری را در فضاهای باز مناطق شهری آلوده سپری می‌کنند با احتمال نارسایی بیشتری در عملکرد دستگاه تنفسی مواجهند. مجاری تنفسی در کودکان باریک‌تر از بزرگسالان است و تا قبل از بلوغ دستگاه تنفسی رشد نیافته‌تر و عملکرد ضعیف‌تری دارد؛ به طوری که ۸۰ درصد آلوئول‌ها در کودکان پس از تولد تشکیل می‌شود و این تغییرات تا نوجوانی ادامه می‌یابد. به این ترتیب درصد ورود آلاینده‌ها به سیستم تنفسی کودکان بیش از افراد دیگر خواهد بود.
همین امر میتواند زمینه ساز تشدید اثرات نامطلوب آلاینده‌ها در کودکان شود. حتی در مقادیر بی‌اثر آلاینده‌ها برای بزرگسالان، دستگاه تنفسی در معرض سمیت ناشی از آلاینده‌ها قرار دارد. از طرفی به دلیل رشد نیافتگی دستگاه تنفسی در کودکان، ترمیم آسیب‌های وارد به سلول‌های اپیتیکال مجرای تنفسی به طور صحیح انجام نمی‌شود. مطالعات نشان داده است که آلاینده‌هایی مانند دی اکسید نیتروژن و بویژه ازن بر توسعه دستگاه تنفسی در سنین کودکان تاثیرگذار است.
کودکان قادر به متابولیزه، سم زدایی و دفع مواد سمی همانند بزرگسالان نیستند، توضیح داد: در نتیجه مواد سمی به مدت طولانی‌تری در دستگاه گردش خون می‌ماند و سبب آسیب بیشتر به اندام‌ها می‌شود. به طور نمونه کودکان تا ۷۰ درصد سربی را که وارد بدنشان می‌شود را جذب می‌کنند؛ در حالی که در بزرگسالان حدود ۲۰ درصد آن جذب می‌شود. از طرفی بزرگسالان کمتر از یک درصد از سرب جذب شده را حفظ می‌کنند در حالی که در بدن کودکان تمایل به حفظ سرب بیشتر است. به طور کلی تکامل نیافتگی دستگاه ایمنی و دیگر دستگاه‌های حیاتی در کودکان، احتمال آسیب در مواجهه با آلاینده‌های هوا را افزایش میدهد.
تاثیر برخی از آلاینده‌ها مانند فلزات سنگین و هیدروکربن‌های آروماتیک حلقوی مرتبط با اثرات عصبی تکاملی و عصبی رفتاری در کودکان از جمله طیف اختلالات اوتیسم مشخص شده است. در مطالعات مختلف تاثیر فلز سنگین سرب در کاهش ضریب هوشی کودکان مشخص شده است. تترا اتیل سرب افزوده شده به بنزین، سوخت‌های فسیلی، کارخانه‌های سیمان، کارخانه‌های ذوب و استخراج فلزات مهم‌ترین منبع ایجاد سرب در هوا هستند.
در کل آلودگی هوا جدا از پیامدهای نامطلوب مستقیمی که بر سیستم تنفسی کودکان می‌گذارد، میتواند سبب اختلال و بیماری در دیگر سیستم‌های بدن کودکان (در شدتی بیشتر از آنچه در بزرگسالان ممکن است دیده شود) شود. ناکارآمدی سیستم ایمنی بدن، تکامل نیافتگی بسیاری از ارگان‌های بدن و ناآگاهی از خطرات به دلیل اقتضای سن، زمینه ساز آسیب‌های بیشتر در مواجهه با آلودگی هوا در کودکان خواهد شد.
این شاخص‌ها بر اساس میزان آلاینده‌های مختلف موجود در هوا تعیین می‌شوند. یکی از شاخص‌های مهم آلودگی هوا، شاخص کیفیت هوای شهری (AQI) است که در بسیاری از کشورها به کار می‌رود. محاسبه AQI به موارد زیر بستگی دارد:
به طور کلی، محاسبه شاخص‌های آلودگی هوا پیچیده است و نیاز به دسترسی به داده‌های مربوط به آلاینده‌های هوا و استفاده از فرمول‌های مشخص دارد. این شاخص‌ها به عنوان ابزاری مهم برای مانیتورینگ و ارزیابی کیفیت هوا و تصمیم‌گیری‌های مرتبط با سلامت عمومی و محیط زیست مورد استفاده قرار می‌گیرند.
عموماً در استانداردهای تعطیلی مدارس، سطوح AQI مشخصی به عنوان مرزهای مراحل مختلف کیفیت هوا تعریف می‌شوند و اقدامات مناسب بر اساس این مرزها تصمیم‌گیری می‌شود. برای مثال:
باید توجه داشت که استانداردها و مرزهای AQI برای تعطیلی مدارس ممکن است بین کشورها و مناطق مختلف متفاوت باشند و بر اساس شرایط جغرافیایی، اقلیمی و حاکمیت محلی تعیین شوند. بنابراین، برای اطلاعات دقیقتر در مورد استانداردهای تعطیلی مدارس در هر کشور، به مقامات محلی یا سازمان‌های مرتبط با محیط زیست و سلامت عمومی مراجعه کن