شهرستان شهریار –تاریخ و جغرافیا تاریخچه شهریار شهرستان شهریار در ۴۵ کیلومتری غرب تهران دارای قدمتی از دوران ساسانی و هزاره ششم قبل از میلاد است که از خششره دار به شتردار و شهردار و سرانجام به شهریار تغییر نام یافت. این شهرستان از دشتهای حاصل خیزی در ناحیه شرق، مرکز و شمال شرق برخوردار […]
شهرستان شهریار در ۴۵ کیلومتری غرب تهران دارای قدمتی از دوران ساسانی و هزاره ششم قبل از میلاد است
که از خششره دار به شتردار و شهردار و سرانجام به شهریار تغییر نام یافت.
این شهرستان از دشتهای حاصل خیزی در ناحیه شرق، مرکز و شمال شرق برخوردار است
و کوه های منفرد و گاه پیوسته ای، قسمتهای جنوب و غرب اراضی یکدست آن را تغییر داده اند.
جاذبه های میراث فرهنگی و گردشگری موجود در شهرستان شهریار علاوه براهمیت تاریخی دارای ارزشهای فرهنگی و معماری خاص است
و به همین دلیل هم ۱۰۲ اثر تاریخی و فرهنگی در این شهرستان شناسایی شده
که این تعداد شامل ۳۸ تپه، هشت محوطه باستانی، ۱۶ قلعه، دو مسجد، سه حمام قدیمی، چهار پل، دو کاروانسرا، یک برج مقبره و حدود ۲۸ امامزاده است.
شهریار به دلیل دارا بودن شرایط ویژه و اجرای اقدامات زیربنایی، آمادگی مناسبی برای سرمایه گذاری دارد،
زیرا وجود باغهای سرسبز، آب و هوای مساعد و اقلیم مناسب با گونه های کمیاب گیاهی فضای خوبی را برای سرمایه گذاری فراهم کرده است.
در صورتی که به این خطه خوش آب و هوا سفر کردید، می توانید علاوه بر لذت از طبیعت و باغهای زیبای شهریار، به اماکن تاریخی و فرهنگی آتشکده تخت رستم، برج مقبره بابامحمود، قلعه دهشاد، پلهای بادامک و اماکن زیارتی مانند امامزاده اسماعیل (ع) و امامزاده بی بی سکینه (ع)(هم اکنون در شهرستان ملارد واقع است) هم سری بزنید.
آنچه مسلم است قدمت شهرستان شهریار بسیار بیش از تاریخی است
که برای قره تپه در نظر گرفته اند.
بر اساس شواهد باستان شناسی و تاریخی، منطقه شهریار از حداقل هزاره ششم پیش از میلاد دارای تمدن بوده
و شواهد نشان می دهند که این شهرستان در دوره ساسانی منطقه مهمی محسوب می شده است.
در واقع شواهد باستان شناسی شهرستان شهریار نشان می دهند
که در این منطقه طی هزاره های دوم و سوم، آثار و شواهدی در تپه های ارسطو، تپه باکلین مهرچنیف تپه گاومیش خانه در یوسف آباد قوام و نیز از هزاره های اول و دوره آغاز تاریخی آثاری در تپه هایی چون محوطه باستانی باباسلمان، تپه حصارک غفاری، تپه حصار شالپوش، سلبی تپه و آق داشی تپه در روستای گمرگان و … به چشم می خورد.
شهرستان شهریار برای گردشگرانی که اهمیت خاصی برای تاریخ گذشته قائلند
به دلیل وجود تپه های بسیار زیاد با قدمت دوره های سلجوقی، صوفیه و قاجاریه دارای ارزش زیادی بوده
و از سوی دیگر نشان دهنده آبادانی و اهمیت این شهرستان در گذشته است.
در مورد پیشینه شهریار و توصیف آن، اشاراتی در برخی کتب تاریخی و جغرافیایی آمده است
از جمله حمدالله مستوفی در نزهت القلوب از شهریار به عنوان یکی از ولایات نزدیک ری نام می برد
همچنین شرح وقایع به قلعه ای به همین نام که در شمال شهر واقع بوده، اشاره می کند.
بعدها این قلعه اهمیت یافت زیرا شرف الدین علی یزدی حایی که جنگ های امیر تیمور را شرح می دهد،
نام ری شهر را به آن داده است.
از سوی دیگر احمد راضی نیز در کتاب تذکره هفت اقلیم شهریار را از مناطق نزدیک ری شمرده
و ضمن اشاره به قلعه ای در آن، از رودخانه ای به نام گوهررود سخن گفته است.
شهر شهریار در سیر تاریخی اش با دو نام “کرشته” و “علیشاه عوض” خوانده می شده
که گویا اولی از مراکز این ناحیه و دومی از جمله آبادیهای مهم آن بوده است
اما به طور کلی بررسی تاریخ شهریار محدود به کلیات، نقل قولها و روایتهای پراکنده است.
شهرستان شهریار تا پایان سال ۱۳۸۸ با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و سیصدهزار نفر شامل سه بخش ملارد،قدس و مرکزی بود
که بر اساس مصوبه هیأت محترم وزیران بخش های ملارد و قدس به شهرستان های مستقل ارتقاء و از ابتدای سال ۱۳۸۹ شهرستان شهریار منفک گردید.
شایان ذکر است شهرستان رباط کریم نیز در سنوات قبل از این شهرستان منتزع گردیده است.
در واقع شهرستانهای رباط کریم،بهارستان،قدس و ملارد همگی از شهرستان شهریار جدا شده اند
و در واقع شهرستان شهریار به نوعی نقش مرکزیت بر تمامی این شهرستانها را دارا میباشد.
این شهرستان دارای ۲۳ اثر باستانی بوده
که از مشهور ترین آنها می توان به تپه های جوقین و تخت رستم در روستای قجر اشاره کرد.
این شهرستان مدفن برخی نوادگان ائمه اطهاربوده
و ۲۳ بقعه متبرکه از جمله امامزاده اسماعیل را نیز درخود جای داده است.
تقدیم ۹۶۵ شهید لاله گون ، ۲۴۰۰ نفر جانباز و ۱۹۶ نفر آزاده به انقلاب ازجمله سرداران شهید حاج یداله کلهر نشان از فرهنگ غنی ایثار و فداکاری و تعصب ملی در شهرستان دارد.
شهرستان شهریار از جمله شهرستان های ۱۶ گانه استان تهران با ۷ شهر و یک بخش و وسعتی معادل ۳۳۰ کیلومتر مربع است
که از غرب و شمال به شهرستان های کرج و ملارد و از شرق به شهرستان های تهران ، قدس و اسلامشهر و از جنوب به شهرستانهای رباط کریم و بهارستان محدود می گردد
و مطابق نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ دارای ۶۲۴۴۴۰ نفر جمعیت میباشد.
شهرهای تابعه:
۷ شهر به نامهای : ۱- شهریار ۲- باغستان ۳- فردوسیه ۴- صباشهر ۵- وحیدیه ۶- شاهدشهر ۷- اندیشه
جمعیت دهستان جوقین ۲۱,۵۴۰
جمعیت روستای کردامیر ۲,۱۳۲
جمعیت روستای یبارک ۲,۴۷۸
جمعیت روستای قجراباد ۸۶۰
جمعیت روستای قجرتخت رستم ۳۵۸
جمعیت روستای قشلاق مهرچین ۸۷
جمعیت روستای قلعه نو ۳۷
جمعیت روستای بکه ۲,۳۷۷
جمعیت روستای ترپاق تپه ۴۰۳
جمعیت روستای پادگان پهباد ۸۱
جمعیت خانه های سازمانی گروه ۳۳ ۱,۴۱۵
جمعیت روستای حصارساتی ۱,۰۵۸
جمعیت روستای رنگرز ۳۳۳
جمعیت روستای سقرچین ۹۵۲
جمعیت روستای اصیل اباد ۴,۱۱۳
جمعیت روستای فرارت ۴,۸۵۶
جمعیت روستای رضی ابادبالا ۵,۱۱۱
جمعیت روستای رضی ابادپائین ۱,۷۰۴
جمعیت روستای بالابان ۱۵۶
جمعیت روستای قره تپه ۴۴
جمعیت روستای دهشادبالا ۳,۶۵۱
جمعیت روستای دهشادپائین ۱,۲۹۱
جمعیت روستای الورد ۱,۴۷۵
جمعیت روستای اسکمان ۲,۱۴۳
جمعیت روستای دیناراباد ۴,۹۶۹
جمعیت روستای رزکان ۵,۴۶۰
جمعیت روستای یوسف ابادصیرفی ۵,۳۰۸
جمعیت روستای رازمره ۲۴
جمعیت روستای رامین ۵۰۸
جمعیت روستای وسطر ۱۶۸
جمعیت روستای ابراهیم اباد ۱,۳۵۴
جمعیت روستای کردزار ۴,۵۹۴
جمعیت روستای نصرت اباد ۴۷
جمعیت باطری سازی نور ۹۵۳
جمعیت روستای محمودابادخلج اباد ۲,۴۳۳
جمعیت روستای مویز ۵,۷۸۲
جمعیت روستای بادامک ۳۵۲
جمعیت روستای باباسلمان ۴,۸۵۹
جمعیت روستای قلعه بها ۵۷۱
جمعیت سعیدآباد ۱۸,۹۰۳
کوئ سازمانی ۲۲بهمن ۲,۶۷۹
جمعیت روستای ورامینک ۱۲
جمعیت شهر شهریار ۳۰۹,۶۰۷
جمعیت شهر صباشهر ۵۳,۹۷۱
جمعیت شهر وحیدیه ۳۳,۲۴۹
جمعیت شهر شاهدشهر ۲۵,۵۴۴
جمعیت شهر فردوسیه ۳۴,۲۲۱
جمعیت شهر باغستان ۸۳,۹۳۴
جمعیت شهر اندیشه ۱۱۶,۰۶۲
بر این اساس پر جمعیت ترین شهر شهرستان شهریار شهر شهریار و کم جمعیت ترین شهر شهرستان شهریار شهر شاهدشهر میباشد.
شهر اندیشه شامل فاز های ۲،۳،۴،۵ با جمعیت ۱۱۶ نفر دومین شهر پر جمعیت شهرستتان شهریار میباشد.
روستاهای رزکان و دینار آباد حائز بیشترین جمعیت روستائی و روستاهای رازمره ،ورامینک کم جمعیت ترین روستاهای شهرستان شهریار میباشند.
در خصوص واژه شهریار تاکنون تعاریف و تعابیر گوناگونی شده ، از جمله این تعابیر : یاری دهنده ، شهردار ، خشتره دار در فارسی باستان ، شتر دار ، دارنده و مالک کشور یعنی فرمانده و پادشاه و شهر بزرگ و کلانشهر می باشد ،
با این وجود سابقه چنین تعابیری از شهریار از قرار معلوم متأثر از برخی نواحی مجاور است .
از نظر تاریخی ، رونق ، شهرت ، وسعت و جایگاه اجتماعی و سیاسی هیچ یک از آبادی های استان تهران به پای شهر ری نمی رسد ،
از این رو سایر سکونت گاههای منطقه تهران را باید روستاها و شهرکهای کم سابقه تر و بعضاً از جمله نواحی ری به شمار آورد .
نام هایی چون ورامین ، تهران و قطران بعد از ری ، برگ هایی از جغرافیایی تاریخی منطقه را به خود اختصاص می دهند.
در این میان از شهریار با عناوینی مثل ولایت ، روستایی تاریخی در حوزه ری ، یکی از بلوکهای تهران ، از جمله مناطق حاصل خیز واقع در کنار مسیر رودخانه های غرب تهران یاد شده است.
– شهریار منطقه ای با آب و هوای نسبتاً خشک ، دارای زمستانهای نسبتاً سرد و تابستانهای گرم می باشد
ضمن اینکه بادهای موسمی آن از گذشته های دور شهرت فراوانی داشته
و جهت وزش این بادها از غرب به شرق با اندکی تمایل به سمت جنوب است ، مهمترین جریانات هوایی این منطقه عبارتند از:
۱- جریان هوایی خفیف در شب
۲- جریان هوایی در پائیز و زمستان
۳- جریان هوایی غالب مدیترانه ای در اوایل مهر ماه
۴- جریان هوایی گرم در تابستان
۵- جریان هوایی تابستان توأم با گرد و غبار
میانگین سالانه دمای هوا که در حقیقت روزانه دمابرای تمام سال و مهمترین پارامتر اقلیمی است
از ۶/۶ سانتیگراد تا ۷/۱۶ درجه سانتیگراد متغیر است .
گرمترین ماههای سال در شهریار تیر و مرداد و سردترین آنها دی و بهمن می باشد ،
رطوبت نسبی در این شهرستان سالانه ۴/۴۵ درصد بوده
که بیشترین آن در دی و بهمن ماه و کمترین آن مربوط به مرداد و شهریور است.
اقلیم شهریار را با استفاده از روش ایوانف که با توجه به درجه حرارت سالانه با معدل دمای سالانه و رطوبت نسبی نوع اقلیم منطقه را تعیین می کند ،
از نوع بیابانی با رطوبت بسیار کم اعلام شده ،
همچنین روش آمپوژه نیز اقلیم منطقه را در ردیف مناطق خشک قرار می دهد
و کاهش منابع آبی ، چه سطحی و زیرسطحی و زیرزمینی از مهمترین دلایلی است که باعث شده هوای منطقه گرم و خشک گردد ،
این درحالی است که در گذشته های دور ، این منطقه دارای هوائی معتدل و مرغوب بوده
و به همین خاطر از مناطق خوش آب و هوای اطراف تهران شناخته میشد.
میانگین بارش کشور در سال ۱۳۸۴ ، ۳۰۱ میلیمتر بوده
که این رقم دراستان تهران ۳۹۷ میلیمتر و در شهرستان شهریار ۲۲۰-۱۷۰ میلیمتر اعلام شده است.
ضمناً برابر اعلام گزارش اداره هواشناسی شهرستان شهریار در فاصله زمانی سال ۸۴ تاکنون میانگین بارش ۲۱۵میلی متر بوده
و سهم میانگین رطوبت حداقل وحداکثر و کل در برهه زمانی اشاره شد به ترتیب ۳۰، ۶۲ و۴۶درصد می باشد.
– شهرستان شهریار را از نظر ژئومورفولوژی می‌توان درگروه زمینهای آبرفتی قراردادوبه دودسته مشخص تقسیم نمود:
الف- آبرفتهای ریزدانه ب- آبرفتهای درشت دانه
در شمال شهریار، خصوصا اطراف معادن شن و ماسه به خوبی می توان آبرفتهای ریزدانه را مشاهده نمود ،
و زمانیکه بعلت بارش زیاد، آب در مسیر رودخانه شادچای جریان یابد این امر را به وضوح می‌توان ملاحظه نمود،
همچنین آبرفتهای درشت دانه را در مناطق جنوب ، غرب و بخشی از شرق شهرستان می توان مشاهده نمود.
این نوع از آبرفتها جهت کشت و زرع و فعالیت کشاورزی مناسب می باشد.
مهمترین رودخانه های معروف در شهرستان رود شادچای می باشد
که با احداث سد کرج آب این رودخانه قطع و در فصولی از سال که جریان آب پشت سد زیاد می گردد جاری می شود.
در حال حاضر شهرستان شهریار اساساً فاقد آبهای جاری سطحی و دایمی به معنای واقعی میباشد،
از دیگر آبهای سطحی موقتی نیز می توان به گودالها و حوزهایی که در فصل پرباران و باز شدن دریچه های سد کرج و جاری شدن آب در رودخانه شادچای آب در آنها ذخیره می شود اشاره نمود ،
پر شدن این چاله ها از آب جاری شده در منطقه ، بالا آمدن سطح آبهای زیرزمینی را باعث و آثار آن در چاههای عمیق اطراف معادن کاملا مشهود می باشد
عمده ترین کانال موجود در منطقه نیز ، کانال فردیس به رباط کریم می باشد ،
طول این کانال ۲۸ کیلومتر و از شهرستان شهریار می گذرد .
ظرفیت این کانال ۲ مترمکعب بر ثانیه بوده که بعلت قطع آب سد امیرکبیر کرج ، از حیز انتفاع خارج و بلااستفاده شده است.
درسالهای اخیرنیز کانال آبی بنام کانال آب محمدیه که پروژه ای ملی است
از سمت تهران به سمت جنوب شهریار احداث گردیده که آبهای سطحی شهر تهران از طریق پمپاژ وارد آن شده
و اراضی واقع شده در جنوب شهرستان شهریار وبرخی از اراضی کشاورزی روستاهای شهرستان رباط کریم راسیراب می نماید.
از عوامل اصلی خوش آب و هوا بودن این شهرستان در گذشته های نه چندان دور ، وجود منابع زیرزمینی آب از قبیل چشمه ها و قنوات بوده است .
چشمه ها و قنوات این شهرستان در اکثر روستاهای منطقه به شکل زیبایی خود نمایی نموده
و تجمع گروهها ی انسانی را فراهم می نمود و نقش مؤثری نیز در اقتصاد کشاورزی آن داشت
و با هزینه بسیار ناچیزی منابع آب مورد نیاز کشاورزان نیز از این طریق تأمین میگردید.
با کاهش آبهای سطحی که از ارتفاعات اطراف منطقه ، بویژه کرج سرچشمه گرفته
و به سمت این شهرستان در جریان بود کشاورزان ناگزیر به استفاده از آبهای زیر زمینی شدند
و این عامل موجب گشت تا سطح آبهای زیر زمینی ، چشمه ها و قنوات کم کم جای خود را به چاههای عمیق و نیمه عمیق دهند .
بر همین اساس در حال حاضر عمده ترین منابع آب شرب و کشاورزی این شهرستان را چاههای آب عمیق و نیمه عمیق تشکیل می دهد
و چیزی بنام چشمه و قنات دیگر در شهرستان وجود ندارد.
قسمت اعظم شهرستان شهریار از مناطق صاف و هموار و اراضی کم ارتفاع و کم عوارض تشکیل شده
و به صورت دشت می باشد ،
فقط در قسمت غربی و جنوبی آن یک رشته کوه کم ارتفاع با عنوان تخت رستم دیده میشود
که ارتفاع آن قریب به ۱۲۸۱ متر می باشد.
– ساختار زمین شناسی شهرستان شهریار غالبا از سنگهای آتشفشانی در نواحی غربی و خاکهای رسوبی بر جا مانده از آبرفتهای رودخانه کرج در مناطق مرکزی و شرقی تشکیل می شود ،
سرزمین شهریار علاوه بر مسیل ها و رودخانه های کوچک فصلی ، در گذشته تحت تأثیر دو رودخانه بزرگ و پرآب در شرق بوده که با عناوین شادچای و بادامک شناخته می شد
و در شهرستان کرج با شاخه های متعدد از شمال به سوی جنوب جریان داشت .
در مسیر این رودخانه ، آبادیهای بسیار و اراضی زراعی وسیعی را می شد
مشاهده کرد که امروزه بدلیل بروز تغییرات جوی، وقوع خشکسالی های ممتد و به خصوص ساخت سد کرج ، شاهد بستر خشک رودخانه کرج و شاخه های فرعی آن هستیم ،
با این حال دره های عمیق و عریض این رودخانه و سکونتگاههای پرشمار پیرامون آن را باید از نشانه های رونق و شکوفایی دشت شهریار در گذشته های دور و نزدیک تصور کرد ،
ارتفاع دشت شهریار از سطح دریاهای آزاد در قسمت های شمالی ۱۲۵۰ متر ، در نواحی جنوبی ۱۱۵۰ متر ، در قسمت شرقی ۱۰۵۰ متر و در غرب شهرستان ۱۱۶۰ متر می باشد .
شیب هیدرولیک منطقه عموما به طرف جنوب شرقی و حدود ۶ در هزار می باشد.
بطور کلی می توان گفت شهرستان شهریار به لحاظ ویژگی جغرافیایی در جلگه آبرفتی پایکوهی قرار دارد
و این جلگه که در روی مخروط افکن کرج قرار گرفته با شیبی از شمال به جنوب و از غرب به شرق گسترش یافته که شیب غربی آن نسبت به شیب شمالی کمتر است
و مناطق جنوب و جنوب شرقی آن بدلیل نزدیکی به بیابانهای مرکزی ایران مرکز فروبار و دشت و کوههای واقع در شمال و شمال شرقی مرکز فرابار را تشکیل می دهند.
زبان مردم بومی شهرستان شهریار ترکی محلی بوده ،
ولی زبان محاوره و گفتگوی عامه مردم فارسی می باشد
که بیشتر مردم ساکن با آن تکلم می نمایند ،
علاوه برزبان فارسی ، گویشهای آذری، گیلکی، کردی و لری به لحاظ مهاجرپذیری به ترتیب اهمیت در شهرستان رایج هستند.
وجود این لهجه ها نیز ناشی از مهاجرتهایی است که از اقوام مذکور به شهرستان صورت پذیرفته است.
یکی از مهمترین مسائل تاریخی شهریار ، حضور این منطقه به صورت مستقیم و غیرمستقیم در وقایع تاریخی کشور خصوصاً جنگهای مربوط به انقلاب مشروطه می باشد که با برداشت از کتب تاریخی می توان به موارد ذیل اشاره نمود.
در جریان انقلاب مشروطیت مجاهدین مشروطه در سال ۱۳۲۷ از روستای رضی آباد شهریار عبور کرده و از سمت بادامک به سمت تهران رفته اند.
نیروهای مشروطه طلب با هدایت سپهبد اردشتی و سردار اسعد بختیاری در نزدیکی شهریار با هم متحد و در سال ۱۳۲۷ برای سرنگون کردن سلطنت محمدعلی شاه قاجار به سمت تهران حرکت می کنند.
به واسطه طول محاصره در قندهار ( توسط قشون هندوستان ) جنگ درگرفته بود و شاه عباس ثانی حکم کرد پانزده هزار خروار از غله شیراز و کرمان و اسدآباد و ری و شهریار به قندهار حمل کردند.
کشته شدن دختران زیدبن امام زین العابدین(ع) درموضعی نزدیک روستای خاوه که قبرستان آنها موجود است کتاب کنزالنساب.
کشته شدن هارون ابن امام موسی کاظم(ع) در روستای کردامیر
– جنگ بادامک : یفرم خان به همراه فدائیان دلیر خود از قره تپه به سمت بادامک با سردار اسعد بختیاری حرکت که در میان راه بادسته ای از سواران بختیاری روبرو و پس از شکست ایشان و شکست سردار اسعد بادامک را تسخیر و آنجا را سنگرگاه خود ساختند که این جنگ به نام جنگ بادامک معروف گردیده است.
کشاورزی و دام داری در شهریار: کشاورزی درمنطقه شهریار به علت وجود زمین های حاصل خیز از رونق خوبی برخوردار است. نوع کشت غالبا آبی است و بیش تر زمین های تحت کشت به باغ داری اختصاص یافته است. عمده ترین فرآورده های باغ داری و کشاورزی عبارتند از: انگور، انواع میوه جات، پنبه، چغندر قند، غلات و تره بار. منابع تامین کننده آب کشاورزی و باغ داری چاه های ژرف و نیمه ژرف، قنات ها و رودخانه کرج است.
هم چنین دام داری در منطقه شهریار هم به گونه سنتی و هم به گونه صنعتی انجام می شود. دام داری های صنعتی شامل واحدهای گاوداری از نژاد اصیل خارجی و تعداد زیادی مرغ داری است که مقداری از شیر و دیگر فرآورده های لبنی، مرغ و تخم مرغ و گوشت اهالی را تامین می کند.
حدود ۷۰۰ شرکت و کارخانه صنعتی و تولیدی در شهرستان شهریار جود دارد که در زمینه های صنایع تولیدی مختلف نظیر کفش، الیاف، داروسازی، لاستیک و پلاستیک سازی، رنگ و … مشغول هستند.
مسیر رودخانه کرج دارای معدن شن و ماسه است، از این جهت چندین نقطه آن به صورت صنعتی بهره برداری می شود. در ضمن در کنار آن ها کارخانه های آسفالت سازی نیز فعالیت دارند.
این مطلب در حال توسعه میباشد.ما را در توسعه این محتوی یاری رسانید.
تاریخچه شهریار /
شهریار در سال ۱۳۳۳ از ترکیب دو محله علیشاه عوض وکرشته توسط دولت وقت بعنوان شهر اعلام شده است و در ادامه روستاها و آبادیهای کهنز، جعفریه، فاز یک اندیشه، امیریه، وائین، کاروان، اسکمان واسدآباد و دینارآباد ،شهرک صدف،شهرک مریم،شهرک رفاه،شهرک مخابرات،شهرک شاهد،شهرک شهید عباسپور و شهرک اداری به آن ملحق شده اند.
واژه (شهریار) ازلحاظ اصطلاح شناسی (واژه شناسی) برخلاف تصور همگان به معنای یاری دهنده شهر نمی‌باشد بلکه این لغت از واژه شهردار که در دستور زبان پهلوی به معنای دارنده و مالک کشور یعنی فرمانروا و پادشاه میباشد به دست آمده است همچنین در فرهنگنامه‌های بزرگ زبان فارسی معنای واژه شهریار را برابر با (کلان شهر یا بزرگ شهر یا فرمانروای شهر) آورده‌اند.
در کتب تاریخی از شهریار با عناوینی چون دی شهر، ولایت روستایی تاریخی در حوزه ری و منطقه ای حاصلخیز در مسیر رودخانه های غرب تهران یاد شده است.
۱-علیشاه عوض:
اگر بخواهیم سکونتگاههای انسانی را پس از اسلام در منطقه شهریار خصوصا شهر شهریار مورد کنکاش و بررسی قرار دهیم باید اذعان کنیم که وجود دو امامزاده در فاصله تقریبی ۲ کلیومتری از یکدیگر مهمترین عوامل تجمع گروهای انسانی در منطقه بوده است.
امامزاده اسماعیل (ع) در علیشاه عوض و امامزاده هادی (ع) در کرشته عامل مهمی برای تجمع مردم مسلمان و نهایتاً ایجاد مناطق مسکونی در پیرامون این دو امامزاده بوده است.
پس از شکل گرفتن دو روستای کرشته و علیشاه عوض،احداث سه جاده،این دو روستا را به یکدیگر و جاده رباط کریم متصل ساخت و نام علیشاه عوض به عنوان بخش مرکزی بر مجموعه بافت مسکونی ایجاد شده اطلاق گردید.
علیشاه عوض ده مرکزی بخش شهریار تابع شهرستان تهران واقع در ۳۰هزارگزی باخترتهران،ناحیه است که جلگه ای دارای آب و هوای معتدل و ۲۹۶۴ تن سکنه، آب آن از قنات جدید و از رودخانه کرج تامین می شود و محصول آن غلات،انگور،انواع میوه،سیب زمینی،بنشن و چغندرقند است.
اهالی آن به زراعت و باغداری اشتغال داشته و ادارات دولتی در این قصبه ، بخشداری ،امین صلح ، دامپزشکی ،شعبه بانک کشاورزی ، آمار ،بهداری ،فرهنگ ،دفتر پست ،پاسگاه ژاندارمری ،بیمارستان ،دبستان ،دارای کارخانه برق کوچک ، آسیای موتوری ،راه آهن فرعی و شوسه که کلیومتر۱۵جاده تهران قزوین جدا می شود.
این شهر تا سال ۱۳۶۰با همین نام ( علیشاه عوض ) شناخته میشد که در سال ۱۳۶۰ با توجه به تشریف فرمایی شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی به این شهر و سخنرانی در مسجد جامع شهر و تقاضای مردم برای تغییر نام شهر ، که به نظر اکثر ساکنین برگرفته از نام شاه سابق ویا وابستگان در بار بوده ، به مهرانشهر تغییر نام یافت ، مهران عیار اسدی اولین شهید شهریار بوده که شهید مظلوم دکتر بهشتی با پرسشی از حاضرین که اولین شهید شهریار چه کسی است ؟ در پاسخ با نام مهران اسدی روبرو می گردد ، این شهر را به نام آن شهید بزرگوار ( مهرانشهر ) نامیده که این امر با تکبیر و صلوات حاضرین به تأیید رسید ولی متأسفانه علیرغم پیشنهاد این شهید بزرگوار و همچنین مصوبه رسمی شورای عالی نامگذاری شهرستان و پیشنهاد وزارت کشور ، تا کنون اقدامی از سوی مسئولین ذیربط برای این تغییر نام صورت نپذیرفته وسرانجام با اعلام انتزاع شهریار از شهرستان کرج و تشکیل شهرستان مستقل ، در پی مصوبه هیئت دولت در سال ۱۳۶۸ ، همان نام شهریار برای مرکز شهرستان معرفی شده است .
شهرداری شهریار در سال ۱۳۳۱ تأسیس گردید که در بدو تأسیس جمعیت شهر قریب ۵۰۰۰ نفر بوده و پرسنل آن با (۴ کارمند، ۷ کارگر خدماتی و یک نفر سرمکانیک موتورهای آب خدمات شهری) خدمت به شهروندان را عهده دار بودند. از سال تأسیس تاکنون جمعاً ۲۹ نفر در سمت شهردار شهریار بوده‌اند. ۱۳ نفر قبل از انقلاب اسلامی و ۱۶ نفر در دوران انقلاب اسلامی. طولانی‌ترین دوران خدمت را «احمد وزیری» ۵۵ سال و کوتاهترین دوره تصدی را «داود موثقی» با ۷۳۳ روز انجام وظیفه نموده است.
کلمه علیشاه عوض تشکیل شده از علیشاه که بنظر میرسد نام روستایی در بخش بستر تبریز باشد ، از سوی دیگر در دهستان سیاه منصور بیجار نیز روستایی بنام علیشاه وجود دارد که به همین نام خوانده می شود ، با مراجعه به متون تاریخی تا حدودی روشن میشود که نخستین ساکنان شهر شهریار که در جوار بارگاه مطهر حضرت امامزاده اسماعیل (ع) مدفون می باشند ، از این دو روستا به این شهر آمده و نام علیشاه عوض را برای محل سکونت تازه خود برگزیده اند .
کرشته روستایی قدیمی واقع در بخش مرکزی شهرستان شهریار بود که امروزه در بافت اصلی شهریار قرار گرفته و جزء مناطق آن است.
کرشته در کنار جاده اصلی شهریار به تهران قرار دارد. از مکان‌های دیدنی و زیارتی این روستا می‌توان به بقعه امامزاده هادی از (نوادگان امام حسن مجتبی)، یادمان شهدا و کوچه باغهای زیبایش اشاره کرد.
زمین و آسمان پر از فرشته ست – تو کی بینی که چشمت پرکرشته ست…
که ظاهراً عطار نیشابوری آن را سروده به معنای خس و خاشاک آمده(گفته می شود پیش از آنکه این ناحیه به صورت مسکونی در آید، مهاجران تازه وارد به منطقه جهت آماده سازی زمین ،ناگزیر به از بین بردن خس و خاشاک شده اند و این وجه تسمیه ای برای کرشته شده است) و ناظم الاطبا، معین و دهخدا هم با اقتباس از همین سروده آن را تأیید و در فرهنگ لغات خود نوشته‌اند ولی اصولاً برای تحقیق و تأیید برای وجه تسمیه و نام یک محل و شهر باید اولین کاری که انجام شود پرسیدن نظر اهالی آن محل باشد و نقل و گفته‌های ساکنین آن که سینه به سینه به نسل بعد منتقل شده مورد بررسی قرار گیرد که قطعاً نتیجه آن مستند و مقبول خواهد بود.
احتمالاً مقصود عطار از کلمه کرشته در اینجا به معنای پرآب میباشد و برای تمثیل از دو چشم گریان بکار رفته است چرا که وقتی دو چشم آدمی پر از اشک باشد بدرستی نمی‌تواند ببیند و با استناد به گفته‌های پیشینیان و مادران و پدران کهنسال این منطقه باید گفت که در قدیم دو رشته رودخانه مهم منشعب از کوههای کرج در این منطقه جاری بود که رودخانه بزرگتر را به زبان محلی شاه‌چای و رود کوچکتر را به نام خرده چای یا خره چای و خوه چای می‌نامیدند. مردمان قدیم کرشته که همگی کشاورز و دامدار بودند به خاطر وجود این دو رودخانه که در تمام فصول سال پرآب بودند جایی را بین این دو رود برای زندگی و اقامت انتخاب کردند و در کناره‌های این دو رودخانه اقدام به کاشت درختان میوه و احداث باغات و مراتع کشاورزی و دامپروری نمودند و کم‌کم روستای اولیه شکل گرفت و به خاطر محل قرار گیری این روستا در بین دو رود آن را «ایکه رشته» نامیدند یعنی جایی که بین دو رشته رودخانه قرار دارد و بعدها در لفظ به نام کرشته معروف گردید.
نام خانوادگی‌های اکثریت درخشان، رهگذر، رهنما و ترابی میباشد که ۴ خاندان بزرگ در این منطقه هستند.
۲-۳-تاریخ و زبان و فرهنگ:
با توجه به وجود آثار باستانی و مذهبی مختلف در این منطقه و اطراف آن می‌توان یقین کرد که در سده‌های پیش از ظهور اسلام و از دیر باز این منطقه محل سکونت مردمانی با گویش آذری باستان بوده است.امروزه گویش ترکی در این منطقه با نقاط دیگر ایران تفاوت‌هایی دارد و ترکیبی از زبان آذری و ترکمنی با جایگزینی بسیاری لغات به فارسی میباشد که با لهجه خاصی در بین اهالی رواج دارد. در سالیان اخیر بسیاری از فرهنگ و رسوم قدیمی و سنتی روستا دستخوش تغییرات و فراموشی شده است.
۲-۴-موقعیت جغرافیایی:
کرشته در ۵۱درجه و ۶دقیقه طول شرقی و ۳۵درجه و ۶۶دقیقه عرض شمالی واقع شده است. به لحاظ موقعیت سیاسی کرشته در بخش مرکزی شهرستان شهریار قرار دارد و فاصله‌ای تا مرکز بخش و شهرستان ندارد، دورترین نقطه آن کمتر از ۲ کیلومتر میباشد و ساختمان‌های آن به محلات مجاور علی شاه عوض، کیومرثیه و عباس‌آباد متصل است.
در لغت به معنی دژ و قلعه آمده است.
شهرکی است درجنوب شهرستان شهریار که با مرکزشهرستان فاصله کمی در حدود یک کیلومتر دارد. دارای آب وهوایی معتدل است.این شهرک با شهرهای فردوسیه،اسدآباد، دینارآباد و مرکزشهرستان شهریار مجاورت دارد. دارای باغات فراوان و مراکز فرهنگی (آموزشگاه،مدارس و ادارات)، آموزشی و ورزشی (استادیوم شباهنگ، باشگاههای متعدد ورزشی دیگر) گوناگون است. دارای یک خیابان اصلی به نام بسیج است که اهالی به آن ۲۰ متری میگویند.
زبان مردم بومی شهرستان شهریار ترکی محلی بوده ، ولی زبان محاوره و گفتگوی عامه مردم فارسی می باشد که بیشتر مردم ساکن با آن تکلم می نمایند ، علاوه برزبان فارسی ، گویشهای آذری، گیلکی، کردی و لری به لحاظ مهاجرپذیری به ترتیب اهمیت در شهرستان رایج هستند .
وجود این لهجه ها نیز ناشی از مهاجرتهایی است که از اقوام مذکور به شهرستان صورت پذیرفته .
اماکن تاریخی و باستانی شهرستان:
شهرستان شهریار از جمله مناطقی است که ریشه در دل تاریخ داشته و آثار باستانی و بقاع متبرکه موجود در آن و همینطور اظهار نظرهای مورخین در کتب معتبر تاریخی مؤید این مطلب می باشد که ، این منطقه از قدیمی‌ترین نقاط مسکونی در جهان بوده است . با نگاهی گذرا به آثار باستانی و بناهای تاریخی این شهرستان مشخص میشود که این آثار از هزاره‌های قبل از میلاد تاظهور دین مبین اسلام ودوره مغول برجای مانده است.
سازمان میراث فرهنگی وجود ۳۰ تپه باستانی، ۲۳ بقعه متبرکه از نوادگان ائمه اطهار، ۴ قلعه تاریخی، تعدادی گورستان تاریخی و آثار باستانی دیگری را در شهریار مدیریت می نماید که برخی از آنها در فهرست آثار تاریخی کشور است که مهمترین آنها عبارتند از :
آثار تاریخی شهرستان شهریار
امامزاده های شهرستان :
اسامی امامزاده هایی که در شهرستان شهریار دارای بقعه می باشند :
۱- امامزاده ابراهیم (ع) واقع در روستای الورد
۲- امامزاده اسماعیل(ع) واقع در شهریار
۳- امامزاده احمد (ع) واقع در یبارک
۴- امامزاده بی بی رقیه (س) واقع در دهمویز
۵- امامزاده احمد و رضا (ع) واقع در رزکان
۶- امامزاده جعفر و محسن (ع) واقع در فردوسیه
۷- امامزاده شعیب و دانیال (ع) واقع در رامین
۸- امامزاده عباسعلی (ع) واقع در روستای حصارساتی
۹- امامزاده عبداله (ع) واقع در رزکان
۱۰- امامزاده عبداله (ع) واقع در یوسف آباد صیرفی
۱۱- امامزاده عبداله (ع) واقع در سعیدآباد
۱۲- امامزاده عبداله (ع) واقع در صباشهر
۱۳- امامزاده فرخنده خاتون (س) واقع در ویره (صباشهر)
۱۴- امامزاده قاسم (ع) واقع در وحیدیه
۱۵- امامزاده مهدی و جعفر(ع) واقع در جوقین
۱۶- امامزاده هارون (ع) واقع در کردامیر
۱۷- امامزاده هادی (ع) واقع در کرشته شهریار
۱۸- امامزاده یحیی (ع) واقع در بکه
۱۹- امامزاده افطس(ع) واقع در بکه
حوادث ، وقایع و سوابق تاریخی و فرهنگی معاصر در شهرستان
یکی از مهمترین مسائل تاریخی شهریار ، حضور این منطقه به صورت مستقیم و غیرمستقیم در وقایع تاریخی کشور خصوصاً جنگهای مربوط به انقلاب مشروطه می باشد که با برداشت از کتب تاریخی می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
– در جریان انقلاب مشروطیت مجاهدین مشروطه در سال ۱۳۲۷ از روستای رضی آباد شهریار عبور کرده و از سمت بادامک به سمت تهران رفته اند .
– نیروهای مشروطه طلب با هدایت سپهبد اردشتی و سردار اسعد بختیاری در نزدیکی شهریار با هم متحد و در سال ۱۳۲۷ برای سرنگون کردن سلطنت محمدعلی شاه قاجار به سمت تهران حرکت می کنند .
– به واسطه طول محاصره در قندهار ( توسط قشون هندوستان ) جنگ درگرفته بود و شاه عباس ثانی حکم کرد پانزده هزار خروار از غله شیراز و کرمان و اسدآباد و ری و شهریار به قندهار حمل کردند .
– کشته شدن دختران زیدبن امام زین العابدین(ع) درموضعی نزدیک روستای خاوه که قبرستان آنها موجود است (کتاب کنزالنساب) .
– کشته شدن هارون ابن امام موسی کاظم(ع) در روستای کردامیر .
– جنگ بادامک : یفرم خان به همراه فدائیان دلیر خود از قره تپه به سمت بادامک با سردار اسعد بختیاری حرکت که در میان راه بادسته ای از سواران بختیاری روبرو و پس از شکست ایشان و شکست سردار اسعد بادامک را تسخیر و آنجا را سنگرگاه خود ساختند که این جنگ به نام جنگ بادامک معروف گردیده .
صنایع دستی و انواع آن :
در قدیم صنایع بوی نجاری ، خراطی ، آهنگری ، مس گری ، نمد کاری ، روغن گیری و … در مناطق مختلف شهریار رواج داشته که به لحاظ گسترش صنعت و ماشینی شدن ابزار و ادوات این فنون موقعیت ضعیف تری نسبت به گذشته دارا می باشند.
علاوه بر موارد اشاره شده ، در دهه های اخیر برخی از صنایع دستی غیربومی نیز در رشته های گوناگون رواج یافته که عبارتند از : ۱- صنایع هنرهای چوبی ( معرق، منبت، مشبک، گره چینی، خراطی و نازک کاری ) ۲- صنایع دستی فلزی (آهنگری هنری، دواتگری، چلنگری و قلم زنی) ۳- آبگینه(شیشه گری فوتی و دست ساز، تراش نقوش بر روی شیشه، نقاشی روی شیشه و همجوشی شیشه) ۴- سفالگری (سرامیک، کاشی هفت رنگ) پنج سنگ (حجاری و تراش سنگ، معرق) ۶- بافته داری (گلیم‌بافی دورو و یکرو و رودوزی های سنتی ) ۷- تذهیب و نگارگری
معرفی برخی از آثار باستانی و زیارتی شهرستان شهریار
بقعه امامزاده اسماعیل:
بقعه امامزاده اسماعیل در خیابان انقلاب شهرستان شهریار واقع شده است .بر طبق شواهد ، ایشان فرزند امام موسی بن جعفر (ع) است. .ساختمان قدیمی بقعه اخیرا بازسازی شده و با اسکلت فلزی و سقف بتونی پیش ساخته احداث گردیده و دارای گنبد آجری و گلدسته های کاشیکاری شده است.
داخل بقعه آینه کاری شده و ضریح آن فلزی است . بنای بقعه به صورت یک مجموعه دارای دو صحن شرقی و غربی است و اطراف آن را رواقها فرا گرفته است .علاوه بر مجموعه فرهنگی قبلی، مجموعه فرهنگی بزرگی نیز به مساحت ۴۵۰۰ متر مربع در این بقعه در حال احداث است. همچنین مدرسه علمیه و ساختمانی در سه طبقه جهت فعالیتهای آموزشی در این بقعه احداث شده است . فضای سبز زیبایی در صحن پشت امامزاده وجود دارد.
تپه چوقین:
تپه جوقین از جمله آثار باستانی دوران ساسانی در شهریار است که چون نگینی بر بستری از گل و گیاه آرمیده است؛ قلعه ای کهنسال و افسانه ای که در عین اینکه یکی از کهن ترین آثار باستانی منطقه به شمار می آید؛ یکی از ناشناخته ترین آنان نیز هست. قلعه ای عظیم که با همه عوامل ویرانگر مقابله کرده و با عظمت و شکوه دیرینش استوار مانده است.
تپه و قلعه جوقین که به تمامی از خشت بنا شده در ۱۰ کیلومتری جنوب غرب شهریار در شهر وحیدیه واقع است. قدمت و استقرار مردم در آن با توجه به مسکوکات و سایر اشیای مکشوفه دست کم به دوره یزدگرد سوم ساسانی می رسد. در این قلعه باستانی که بخشی از آثار باستانی به دست آمده از آن در موزه ایران باستان نگهداری می شود؛ هنوز حفاری و کاوش های باستانشناسانه در مراحل اولیه است که قدمت آثار مکشوفه لزوم تسریع در این امر را یاد آوری می نماید. تپه جوقین یکی از مهمترین و بزرگترین بناهای خشتی منطقه است، که برج و باروهای آن و مصالح و خشت های استفاده شده در آن آثار معماری پیش از اسلام را نشان می دهد.
سفالینه های کشف شده در تپه جوقین نیز نظر به اینکه هیچکدام از آنها درای لعاب نمی باشد حائز اهمیت دیرین شناسانه است. نام جوقین بنا بر برخی گفته ها گویا برگرفته از نام بهرام چوبین سردار و قهرمان ملی ایران در عهد خسرو پرویز ساسانی است که بعدها در دوره یزدگرد سوم رونق گرفته و مورد استفاده بوده است. تپه جوقین و قلعه دیگری که در مرکز روستای قدیمی جوقین واقع است (و به دلیل ساخت و سازهای بعدی در بستر شهر مدفون گشته). افسانه های بسیاری در مورد این اثر باستانی، گنج های موجود در آن و… توسط مردم محلی نقل می شود که جمع آوری و توجه به آنها جدا از مسایل باستان شناسانه، از نظر اسطوره شناسی و مردم شناسی حایز اهمیت است به همین دلیل به بهرام چوبین نسبت می دهند.
تخت رستم
کوه مخروطی شکلی از جنس آندزیت و سنگهای آتشفشانی است به بلندای ۱۳۱۸ متر که بلندترین کوه در جنوب غربی شهرستان شهریار و جنوب ملارد به شمار میرود و در دامنه و نوک قله‌ی این کوه، آثار معماری به صورت تختگاه وجود دارد که با بهره‌گیری از مصالحی مانند سنگ و ملات گچ سنتی ساخته شده است.
ویژگی‌های آتشکده
آتشکده تخت رستم در دوران ساسانی بنیاد نهاده شد و کاربری آن برای انجام آیین آتش بود که تنها موبدان زرتشتی بدان راه داشته‌اند. این آتشکده از دو تختگاه (سکو) شکل گرفته است که یکی از آنها در قله‌ی کوه و دیگری در ارتفاع پایین‌تر جای دارد. تختگاه یکم که در فضای آزاد جای گرفته است جایگاهی بوده که روی آن آتش می‌افروختند و روی تختگاه دوم آیین‌های دینی انجام می‌گرفته است. در بخش پایین‌تر کوه، نزدیک به ۱۵ متری تختگاه پایین‌تر، سازهای گنبدی‌شکل وجود دارد که می‌تواند جایگاه نگهداری آتش مقدس بوده باشد. این بنا سقفی کوتاه دارد و بلندی نوک گنبد تا کف آن ۲۳۸ سانتیمتر است و دارای دو دهنه ورودی با طاق‌هایی به شیوه معماری ایران پس از اسلام است.
بر پایه پژوهش آنوبانینی در این آتشکده، آتش در پستوهای میانه جایگاه گرد سنگی روشن بوده است که در شب از دور دیده می‌شده است. در سالهای گذشته نیز در دامنه خاوری کوه تخت رستم یک جایگاه باستانی در گستره نزدیک به ۱۰ هکتار شناسایی شده است.
قلعه دهشاد
قلعه‌های زیادی اطراف تهران وجود دارند که در صورت باز سازی می‌توانند به جاذبه‌های مهم گردشگری تبدیل شوند. قلعه دهشاد یکی از آنهاست که با ۲۰۰ سال قدمت در محدوده شهر باغستان شهریار واقع شده و از قلعه‌های متعدد شهرستان شهریار است.
قلعه دهشاد در روستایی به همین نام، در ده کیلومتری شرق شهریار و در محدوده شهر باغستان واقع است. این قلعه با قدمت بیش از ۲۰۰ ساله خود یکی از قلعه های متعدد شهرستان شهریار است که از اغلب آنان چیز زیادی باقی نمانده است و به علت کم توجهی مسوولین مربوط بخش اعظم قلعه ها (همچون قلعه فرامرز، قلعه چهل دختر در حصار ساتی و…) تخریب شده است. دیوار دورادور قلعه دهشاد تقریبا سالم مانده و قلعه هنوز مسکونی می باشد.
جالب آنکه قلعه هنوز مسکونی است و دیوار دور آن نیز تقریبا سالم مانده است. معماری قلعه به سبک دوره قاجار و مربع شکل است و برج های دیدبانی در چهار گوشه آن قرار داشته است.
این بنای تاریخی در روستای دهشاد پایین از توابع بخش مرکزی شهرستان شهریار قرار دارد و وسعتی در حدود۸۰۰/۱۳ متر مربع دارد . در چهار گوشه بنا چهار برج دیده بانی و در ضلع شرقی یک در ورودی با سردری مرتفع به شکل ذوذنقه ای واز آجرکه دارای دو طاق نما در دو طرف می باشدساخته شده است.باروی قلعه۸/۵ متر ارتفاع دارد واز گل چینه ای به ضخامت ۵۵سانتی متر وکنگره های دایره ای شکل ساخته شده است.
یکی از برج‌های دیدبانی قلعه دهشاد
این قلعه روستایی تنها قلعه روستایی باقی مانده میباشد که هنوز زندگی در آن جریان دارد. گویا مالک اولیه قلعه دهشاد مشارالسلطنه نام داشته و بعد ها شخصی بنام حاجی حبیب الله مفید آن را دراختیار گرفته و هم‌اکنون عده ای از مهاجرین افغان در آن زندگی میکنند.این بنا در دوران اسلامی و زمان حکومت قاجاریه ساخته شده است.
پل دختر بادامک
این پل در مسیر جاده سعید آباد – شهریار بعد از رو گذر خط راه آهن ساخته شده است . پل دختر بنائی است آجری با یک چشمه طاق مرکزی که به شکل طاق گهواره ای به ارتفاع ۴ متر ساخته شده . مصالح عمده آن سنگ قلوه ، آجر و ملاط ساروج و گل می باشد.جنگ معروف بادامک در زمان حمله مشروطه خواهان به تهران در این محل اتفاق افتاده است.این پل در دوره قاجار ساخته شده و در تاریخ ۱۱/۶/۱۳۸۲ با شمارۀ ۹۸۹۵ به ثبت آثا رملی رسیده است . بارز ترین اثری که در این قسمت به چشم می خورد پل آبرسان بادامک است. این پل دارای تزئینات آجری به شکل لوزی بر دو سطح سقف گهواره ای و همچنین تلفیق آجر و سنگ بر روی دیواره ها می باشد.بر اساس شواهد و نوع معماری پل آبرسان بادامک این پل در دوران اسلامی و اوایل دوره قاجاری ساخته شده.
پل آبرسان ورامینک
پل آب رسان ورامینک بنای است آجری به طول ۲۶،عرض۱/۲ و ارتفاع ۶ متر در حال حاضر این پل یک چشمه طاق مرکزی به عرض دهانه ۲/۳ متر و آب راهی باریک بر فراز امتداد طولی خود دارد. به نظر می رسد این پل چشمه دیگری نزدیک به ساحل شرقی داشته است که اکنون تخریب شده است .
آنچه به نظر میرسد این پل زمانی ساخته شده که رود خانه کرج و شاخه های آن دوران پر آبی را پشت سر می گذاشته انداین پل در دوره قاجار ساخته شده و در تاریخ ۱۱/۶/۱۳۸۲ با شماره ۹۸۹۸ به ثبت آثار ملی رسیده است.
برج مقبره بابا محمود
برج مقبره بابا محمود یکی از مقابر منحصر به فرد استان تهران است که در جنوب غربی شهر شهریار ، محله قصطانک شهر وحیدیه قراردارد. برج مقبره بابامحمود بنائی است که یکپارچه از خشتهائی به ابعاد ۲۶*۲۶*۶ برآمده و شکل هندسی آن استوانه مایل به مخروطی است که قطر خارجی قاعده آن ۵/۱۰متر است و هرچه بالاتر میرود از قطر آن کاسته میشود. بنا فاقد پوشش است، و پیدا نیست از چه تاریخی پوشش آن فرو ریخته. بنای مدور برج مقبره با ارتفاع بیش از ۱۵ متر از سطح زمین با مصالح خشت و گل ساخته شده است . در داخل بنا محرابی به سمت قبله ساخته شده که از سطح زمین حدود ۵/۱ متر ارتفاع دارد .این بنادر دورۀ سلجوقی ساخته شده است .
قره تپه
این اثر درروستای کوچکی به همین نام در جنوب شرقی شهر شهریار واقع شده است.اثر تاریخی مذکور با توجه به مدارک سفالی یکی از روستاهای نخستین و یکی از محوطه های معروف فلات مرکزی ایران در عرصه مطالعات دوران پیش از تاریخ می باشد .کاوشهای انجام گرفته نشان از وجود تشابهات تمدنی با چشمه علی شهرری ، تپه زاغه دشت قزوین و سیلک ۳ می دهد و قدمت آن را به هزاره چهارم و پنجم قبل از میلاد باز می گرداند . این تپه در تاریخ ۲۷/۱۱/۷۷ به شماره ۲۲۵۶ به ثبت آثار ملی رسیده است.
خانه های تپه در غرب آن ساخته شده اند و در شرق تپه محلی برای دفن مردگان قرار دارد. خانه ها خشتی بودند که خشت آنها قبل از مصرف مقداری حرارت دیده بود. همچنین از گل اخری برای رنگ آمیزی دیوارها استفاده می شد. اثر چند کوره هم در روستا پیدا شده است.
سفالهای این تپه باستانی دست ساز و خشن هستند ولعاب گلی غلیظ دارند و نقوش تزیینی آنها را خطوط هندسی تشکیل می دهند. بز کوهی روی سفالها دیده می شود و روی یکی از سفالها نقش یک زرافه نیز کشیده شده است که در نوع خود بی نظیر است.
دفن اجساد به صورتی بوده که پاها بر ستون فقرات عمود باشد. جهت خاصی را برای دفن اموات خود در نظر نمی گرفتند. ساق پاها را از زانو خم می کردند و در امتداد ران می گذاشتند. دستها در امتداد بدن قرار داده می شد. در یک مورد دست یکی از اجساد در روی صورتش قرار گرفته بود. در گورها ظروف سفالی نیز قرار می دادند.
تپه فردوس
این تپه در ابتدای شهر جدید فردوسیه و در میان باغهای میوه واقع شده است .تپه فردوس نیز یک قلعه و بنای قدیمی می باشد که در دوران سلجوقی ساخته شده و به مرور زمان در اثر فرسایش طبیعی و انسانی به صورت تپه درآمده است .این تپه درتاریخ ۵/۹/۱۳۷۵ به شماره ۲۸۹۲ به ثبت آثار ملی رسیده است .
بقعه متبرک فرخنده خاتون(س)
این بقعه در کنار جاده شهریار–آدران و در روستای ویره قرار دارد. فرخنده خاتون (س)را خواهر امامزاده داوود(ع) و خواهر خوانده امام رضا (ع) می دانند. قدمت بنای امامزاده فرخنده خاتون به دوره صفویه باز می گردد. این اثر در تاریخ ۲/۱۱/۱۳۸۲ به شماره۱۰۷۹۸ به ثبت آثار ملی رسیده است.
حمام قدیمی یوسف آباد صیرفی
.حمام یوسف آباد صیرفی مانند اکثر حمام های ایرانی از لحاظ معماری دارای قسمتهای سربینه،بینه ،خزینه،تون و سایر اجزاءمعماری می باشد.
مصالح عمده در ساخت این بنا سنگ قلوه ،آجر،آهک،گچ و ساروج می باشد.در قسمت رختکن یک حوض ساخته شده و در اطراف رختکن محلهایی به عنوان کفش کن تعبیه شده است.تمامی پوششهای این حمام با استفاده از طاق و قوس و پوشش گنبدی ایجاد شده است.در قسمت زیر گنبد سربینه و درقسمت فیلپوشهای گنبد تزیئنات زیبایی استفاده شده است.
امامزاده محمد(ع)
این بنا در شهر جدید وحیدیه و درست در پشت تپه جوقین قرار دارد.این امامزاده یکی از بناهای منحصر به فرد در استان تهران است که تماماًاز خشت و گل ساخته شده است پلان بنا شامل دو بخش ۱- گنبد خانه به ارتفاع حدود ۷ متر که ۵ متر آن بدنه بنا و ۲ متر ارتفاع پوشش گنبدی آن می باشد. داخل گنبد خانه دارای ۸ تاقنما می باشد که در ارتفاع ۱ متری از کف بنا شروع شده و قوسهای آن دارای چفت پنج او هفت , که به شیوه ضربی اجرا شده است.
۲- ایوان( به ارتفاع حدود ۵/۲ متر و ضخامت ۷۰/۱ در جرز شرقی و ۱۰/۱ در جرز غربی ) در جبهه جنوبی بنا که تنها راه ورودی به داخل بنا نیز از طریق همین ایوان صورت می گیرد. مواد و مصالح این بنا خشت بوده و تنها اندودی از کاهگل بر سرتاسر آن کشیده شده است
این بنا در سال ۱۳۸۶ مرمت و بازسازی شده است.اصل بنا در دوره تیموری ساخته شده است.
امامزاده هادی (ع) کرشته
امامزاده هادی (ع) در داخل شهر شهریار و در خیابان شهید مصطفی خمینی(کرشته) قرار دارد . اصل این بنا از مصالح خشت خام ، ملاط گل و گچ و آهک ساخته شده است . در دوره پهلوی شبستانی آجری به بنا اضافه شده است طی سالهای گذشته ضمن حفر زیرزمین ایوانی به بنا اضافه شده است . در اطراف بنا شبستانهایی اضافه شده که بنای امامزاده را کاملاً محصور کرده و از دور قابل رویت نیست.بنای اصلی امامزاده در حدود ۱۰۰ مترمربع وسعت دارد.کل محوطه امامزاده در حدود ۱۰۰۰ متر مربع می باشد.امامزاده هادی (ع) از نواده گان امام حسن مجتبی (ع) می باشد .پدر ایشان احمد بن اولحسن محمدالرازی ملقب به شهدافق ساکن ری بوده است.شهریار در زمانهای گذشته بخشی از توابع ملک ری بوده است.بنابراین امامزاده هادی (ع)در سفری به روستای کرشته شهریار از دنیا رفته و در همانجا به خاک سپرده می شود.
شهر جدید اندیشه
یکی از شهرهای استان تهران در ایران است. این شهر در بخش مرکزی شهرستان شهریار قرار دارد. این شهر دارای ۶ فاز میباشد و در ۳۰ کیلومتری تهران، ۳ کیلومتری شمال غربی شهریار و ۷ کیلومتری جنوب شرقی کرج قرار دارد. فاز ۳ شهر اندیشه بر اساس قوانین جدید شهرسازی طراحی و ساخته شده است.
شهر جدید اندیشه یکی از شهرهای استان تهران در ایران است. این شهر در بخش مرکزی شهرستان شهریار قرار دارد. این شهر دارای ۶ فاز میباشد و در ۳۰ کیلومتری تهران، ۳ کیلومتری شمال غربی شهریار و ۷ کیلومتری جنوب شرقی کرج قرار دارد. شهر اندیشه بر اساس قوانین جدید شهرسازی طراحی و ساخته شده است.
محلات فاز ۱
این فاز در واقع شهرک اندیشه نامیده شده که قبل از انقلاب عملیات طراحی و اجرائی آن شروع و پس از انقلاب تکمیل و تحویل فرمانداری و شهرداری شهریار گردید. در حال حاضر املاک فاز ۱ بیشترین خرید و فروش را دارند ، و از نظر اقتصادی بین ساکنین تهران مثل یک قطب درآمدزا یاد میشوند. فاز ۲
طراحی این فاز در زمینی به مساحت ۱۲۰ هکتار از سال ۱۳۷۰ آغاز و قطعات آن در دوبخش ویلایی و آپارتمانی از سال ۱۳۷۱ به متقاضیان واگذار شد. فاز ۲ فاصله نسبتاً زیادی با سایر فازها دارد. فاز ۳
فاز ۳ اندیشه در سال ۱۳۷۰ در زمینی به مساحت ۳۶۰ هکتار طراحی و بر اساس کاربری مصوب در مراحل مختلف واگذار شده است. این فاز از نظر دارا بودن زیر ساخت‌های شهری شرایط بهتری نسبت به فاز ۱ دارد. در این فاز مجتمع بزرگ تجاری نگارستان به بهره برداری رسیده و از پر بازدید ترین و شیک ترین مجتمع در اندیشه میباشد. فاز ۴
مساحت این فاز ۳۳۰ هکتار بوده که از سال ۱۳۷۵ آماده سازی اراضی و واگذاری آن آغاز گردید. فاز ۴ متصل به فاز ۳ است و تدوامی است بر روند گسترش فاز ۳ که در کنار جاده کرج- شهریار واقع شده‌است. بازار بزرگ ایرانی اسلامی که به سبک نقش جهان اصفهان طراحی شده است، در این فاز در حال ساخت است و همچنین مجتمع تجاری و اداری ارغوان که با مساحت زمینی بالغ بر ۴۲۰۰ متر مربع و زیربنای حدود ۴۸۰۰۰ متر مربع، به صورت مشارکت با بخش خصوصی در فاز ۴ اندیشه، در اذر ماه سال ۹۲ افتتاح شده است. که این پروژه در طول ساخت با ۳۵ درصد پیشرفت فیزیکی همراه بوده است. فاز ۵
مساحت این فاز ۱۹۴ هکتار است. فاز ۵ در کنار جاده کرج- شهریار در قسمت شمالی فاز ۴ شکل گرفته‌است. مانند سایر فازها دارای مجتمع های تجاری، مدارس، فرهنگسرای سعدی و مسجد است. خانه های مسکونی در این فاز به دو صورت آپارتمانی و ویلائی، با متراژ بالاتر ساخته شده است و محله های آن به نسبت فاز ۱ و ۳ و… دارای فضای آرامتری است. فاز ۶
این فاز به مساحت ۴۰۰ هکتار میباشد که عمده زمینهای آن در مالکیت بخش خصوصی میباشد.
موقعیت وسعت، جمیعت، شرایط اقلیمی و آب و هوایی: شهر اندیشه در ۳۰ کیلومتری تهران، ۳ کیلومتری شمال غربی شهریار و ۷ کیلومتری جنوب شرقی کرج واقع است و به لحاظ دسترسی مناسب به شبکه های ارتباطی منطقه از جایگاه ویژه ای برخوردار میباشد،.شهر جدید اندیشه با وسعت ۱۴۹۵ هکتار بصورت مثلثی در جنوب شرقی شهر کرج و در شرق محور ملارد واقع گردیده است. اراضی مورد نظر از شرق به رودخانه کرج و از غرب به محدوده طرح توسعه و عمران شهر کرج بزرگ و از جنوب به جاده کرج به علیشاه عوض و از سمت شمال به اراضی روستای هفت جوی محدود است. اصولا برنامه ریزی توسعه شهر های جدید در سه دوره بلند مدت (۲۵ ساله)، میان مدت (۱۵ ساله)، و کوتاه مدت (۵ ساله) صورت می پذیرد که در خصوص اندیشه به دلیل شروع عملیات آماده سازی و واگذاری زمین و فشار زیاد متقاضیان مسکن با فرض سال ۷۰ به عنوان سال مبنای طرح، تا پایان سال ۱۳۷۵ بیش از ۱۹۰۰ واحد مسکونی ایجاد گردیده بود، علیرغم پیش بینی این مسئله که در دوره میان مدت طرح (سال ۸۵) با توسعه و شکل گیری مراکز خدماتی و تاسیساتی روبنایی شهر بیش از ۶۰,۰۰۰ نفر و تا پایان دوره طرح یعنی تا سال ۱۳۹۵ بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نفر در این شهر اسکان یابند اما بدلیل استقبال غیر منتظره مردم از اسکان در این شهر هم اکنون جمعیتی بالغ بر ۱۲۰,۰۰۰ نفر در اندیشه ساکنند، شهر جدید اندیشه از نظر شرایط اقلیمی دارای آب و هوای نسبتا گرم و خشک در تابستان و سرد در زمستان می باشد و در ارتفاع ۱۲۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد.
کرج واقع است و به لحاظ دسترسی مناسب به شبکه های ارتباطی منطقه از جایگاه ویژه ای برخوردار میباشد،.شهر جدید اندیشه با وسعت ۱۴۹۵ هکتار بصورت مثلثی در جنوب شرقی شهر کرج و در شرق محور ملارد واقع گردیده است. اراضی مورد نظر از شرق به رودخانه کرج و از غرب به محدوده طرح توسعه و عمران شهر کرج شاخص های جغرافیایی:
موقعیت وسعت، جمیعت، شرایط اقلیمی و آب و هوایی: شهر اندیشه در ۳۰ کیلومتری تهران، ۳ کیلومتری شمال غربی شهریار و ۷ کیلومتری جنوب شرقی کرج واقع است و به لحاظ دسترسی مناسب به شبکه های ارتباطی منطقه از جایگاه ویژه ای برخوردار میباشد،.شهر جدید اندیشه با وسعت ۱۴۹۵ هکتار بصورت مثلثی در جنوب شرقی شهر کرج و در شرق محور ملارد واقع گردیده است. اراضی مورد نظر از شرق به رودخانه کرج و از غرب به محدوده طرح توسعه و عمران هر کرج بزرگ و از جنوب به جاده کرج به علیشاه عوض و از سمت شمال به اراضی روستای هفت جوی محدود است. اصولا برنامه ریزی توسعه شهر های جدید در سه دوره بلند مدت (۲۵ ساله)، میان مدت (۱۵ ساله)، و کوتاه مدت (۵ ساله) صورت می پذیرد که در خصوص اندیشه به دلیل شروع عملیات آماده سازی و واگذاری زمین و فشار زیاد متقاضیان مسکن با فرض سال ۷۰ به عنوان سال مبنای طرح، تا پایان سال ۱۳۷۵ بیش از ۱۹۰۰ واحد مسکونی ایجاد گردیده بود، علیرغم پیش بینی این مسئله که در دوره میان مدت طرح (سال ۸۵) با توسعه و شکل گیری مراکز خدماتی و تاسیساتی روبنایی شهر بیش از ۶۰,۰۰۰ نفر و تا پایان دوره طرح یعنی تا سال ۱۳۹۵ بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نفر در این شهر اسکان یابند اما بدلیل استقبال غیر منتظره مردم از اسکان در این شهر هم اکنون جمعیتی بالغ بر ۱۲۰,۰۰۰ نفر در اندیشه ساکنند، شهر جدید اندیشه از نظر شرایط اقلیمی دارای آب و هوای نسبتا گرم و خشک در تابستان و سرد در زمستان می باشد و در ارتفاع ۱۲۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد.
بزرگ و از جنوب به جاده کرج به علیشاه عوض و از سمت شمال به اراضی روستای هفت جوی محدود است. اصولا برنامه ریزی توسعه شهر های جدید در سه دوره بلند مدت (۲۵ ساله)، میان مدت (۱۵ ساله)، و کوتاه مدت (۵ ساله) صورت می پذیرد که در خصوص اندیشه به دلیل شروع عملیات آماده سازی و واگذاری زمین و فشار زیاد متقاضیان مسکن با فرض سال ۷۰ به عنوان سال مبنای طرح، تا پایان سال ۱۳۷۵ بیش از ۱۹۰۰ واحد مسکونی ایجاد گردیده بود، علیرغم پیش بینی این مسئله که در دوره میان مدت طرح (سال ۸۵) با توسعه و شکل گیری مراکز خدماتی و تاسیساتی روبنایی شهر بیش از ۶۰,۰۰۰ نفر و تا پایان دوره طرح یعنی تا سال ۱۳۹۵ بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نفر در این شهر اسکان یابند اما بدلیل استقبال غیر منتظره مردم از اسکان در این شهر هم اکنون جمعیتی بالغ بر ۱۲۰,۰۰۰ نفر در اندیشه ساکنند، شهر جدید اندیشه از نظر شرایط اقلیمی دارای آب و هوای نسبتا گرم و خشک در تابستان و سرد در زمستان می باشد و در ارتفاع ۱۲۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد.
ی جغرافیایی:
باغستان براساس مصوبه هیات وزیران مورخ ۰۱/۰۶/۱۳۸۶ از تجمیع روستاهای خادم‌آباد، ده مویز، صادقیه، نصیرآباد، شهرک مطهری و … و تبدیل آنها به یک نقطه شهری به وجود آمده است. روستای سعیدآباد نیز بنا به پیشنهاد جلسه گروه کارشناسی مورخ ۱۹/۰۷/۸۴ و تصویب کارگروه شهرسازی و معماری استان در مورخ ۱۱/۰۸/۱۳۸۴ و همچنین تأیید نهایی در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تهران مورخ ۰۵/۱۰/۱۳۸۴ به عنوان محدوده منفصل شهر باغستان تعریف شده است.
طی مراحل قانونی در سال ۱۳۸۸ الحاق روستای باباسلمان به مجموعه شهر باغستان انجام گرفت. هم اینک شهر باغستان از محله های خادم آباد، دهمویز، صادقیه، شهرک مطهری، سعیدآباد، مهدیه، باباسلمان، نصیرآباد، دهشاد بالا، دهشادپایین، ورامینک، بهار و بادامک تشکیل شده است.
در دوران تاریخی نیز آثار و شواهد نشان می دهد که منطقه شهریار مورد توجه بوده است. آثار و شواهدی که در تپه جوقین، تخت رستم، قلعه چهل دختر و تخت کیکاووس مشاهده می شود نشان میدهد که شهریار در دوره ساسانی منطقه مهمی بوده است. در دوره اسلامی به خصوص در صدر اسلام شهریار بواسطه قرار گیری در منطقه ری از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. در دوره آل بویه ری به عنوان پایتخت از مناطق مهم ایران به شمار می رود و بر اساس شواهد شهریار از مناطق آباد و سر سبز بوده است. از دوره سلجوقی آثار و بقایای زیادی در منطقه شهریار دیده می شود که نشان دهنده آبادانی و اهمیت منطقه شهریار در گذشته می باشد. آثار مکشوفه در قره تپه نیز مربوط به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح بوده است.
مختصات نقاط جغرافیایی محدوده شهر باغستان
شهرباغستان با مساحتی در حدود ۶۵۷۸/۸۸۸۵ هکتار در جنوب غرب استان تهران و شرق شهرستان شهریار واقع گردیده است که در سال ۱۳۸۳ از شهرداری تهران مجزا و مجدداً در حوزه شهرستان شهریار قرار گرفت.
شهری نوپا با ویژگی های منحصر به فرد، آب و هوای مطلوب و معتدل، همجوار با پایتخت، ارتباط مستقیم با ۲ فرودگاه بین المللی، اراضی سرسبز، مستعد و حاصلخیز، باغات و مزارع، قدمتی تاریخی(که مربوط به دوره آهن می باشد)، مناظر زیبا و فرح بخش، برخورداری از صنایع مختلف و دارای بزرگترین شهرک صنعتی شهرستان شهریار می باشد. جمعیت این شهردر سال ۱۳۸۵، برابر با ۵۲٫۴۶۳ نفر بوده است .
شمال غربی : ۳۵ ۴۰′ ۵۷٫۸۰″ N
۵۱ ۱۳′ ۵۶٫۳۵″ E
———————————————–
جنوب غربی : ۳۵ ۳۶′ ۰۲٫۱۱″ N
۵۱ ۰۹′ ۴۴٫۴۵″ E
————————————————
شمال شرقی : ۳۵ ۴۱′ ۳۴٫۱۲″ N
۵۱ ۰۴′ ۴۶٫۱۰″ E
————————————————–
جنوب شرقی : ۳۵ ۳۵′ ۴۶۶۷″ N
۵۱ ۰۴′ ۲۳٫۵۵″ E
در سال ۱۳۷۹ خورشیدی تصمیم بر آن شد تا روستاهای سعیدآباد، مهدیه، ده مویز، خادم‌آباد، نصیرآباد همه یک شهر شده و یک شورا داشته باشند. این شهر باغستان نام گرفت. برخی مناطق مانند سعیدآباد از منطقه ۱۸ شهرداری تهران جدا شده و به شهر جدید پیوستند.
پل آب رسان ورامینک بنای است آجری به طول ۲۶متر، عرض۱/۲متر و ارتفاع ۶ متر در حال حاضر این پل یک چشمه طاق مرکزی به عرض دهانه ۲/۳ متر و آب راهی باریک بر فراز امتداد طولی خود دارد. به نظر می رسد این پل چشمه دیگری نزدیک به ساحل شرقی داشته است که اکنون تخریبی شده است. بدنه پل با عرض ۲۱۰ سانتی متر متشکل از دو نمای آجری در طرفین و بخش میانی آن با خاک، شن و قطعات آجر پر شده است. ابعاد آجرهای بکار رفته (۲۰×۲۰×۴) می باشد. سقف چشمه طاق مرکزی گهواره ای شکل است. آنچه به نظر می رسد این پل زمانی ساخته شده که رود خانه کرج و شاخه های آن دوران پر آبی را پشت سر می گذاشته اند. این پل در دوران قاجار و حتی پیش از آن ساخته شده است.
محوطه بابا سلمان در شمال غربی روستای بابا سلمان و در حاشیه رود خانه کرج قرار دارد قدمت این محوطه مربوط به عصر آهن و دوران آغاز تاریخی می باشد. محوطه بابا سلمان در تاریخ ۱۱/۶/۱۳۸۲ و به شماره۹۸۹۷ به ثبت آثار ملی رسیده است. این محوطه به واسطه قرار گیری در کنار بستر رود کرج، حفاری غیر مجاز، عملیات کشاورزی و تأثیر عوامل طبیعی دچار فرسایش شده به طوریکه بصورت چند برآمدگی کوچک و بزرگ درآمده است.
این امامزاده در روستای دهشاد پائین و درست روبروی قلعه دهشاد واقع است. امام زاده بنایی مربع شکل و گنبدی گرد دارد که از بیرون دارای اندود سیمان می باشد. فضای اطراف امام زاده قبرستان محلی دهشاد است. به احتمال زیاد بنای اصلی امام زاده همزمان با ساخت قلعه دهشاد در دوران قاجار است.
این بنای تاریخی در روستای دهشاد پایین از توابع بخش مرکزی شهرستان شهریار قرار دارد
و وسعتی در حدود۸۰۰/۱۳ متر مربع دارد.
در چهار گوشه بنا چهار برج دیده بانی و در ضلع شرقی یک در ورودی با سردری مرتفع به شکل ذوزنقه ای و از آجرکه دارای دو طاق نما در دو طرف می باشد ساخته شده است.
باروی قلعه ۸/۵ متر ارتفاع دارد و از گل چینه ای به ضخامت ۵۵ سانتی متر وکنگره های دایره ای شکل ساخته شده است.
این قلعه روستای تنها قلعه روستای باقی مانده می باشد که هنوز زندگی در آن جریان دارد.
گویا مالک اولیه قلعه دهشاد مشارالسلطنه نام داشته و بعد ها شخصی بنام حاجی حبیب الله مفید آن را دراختیار گرفته
و هم کنون عده ای از مهاجرین افغان در آن زندگی میکنند.
این بنا در دوران اسلامی و زمان حکومت قاجاریه ساخته شده است.
با توجه به گذشت نزدیک به دو قرن از تاریخ ساخت قلعه خوشبختانه هنوز پا برجاست
و قابلیت تبدیل به یکی از جاذبه های گردشگری استان تهران را دارا می باشد.
بنا براین با دادن کاربری مناسب به این بنا در موارد ذیل می توان از آن بهره برداری کرد:
برای انتقال آب زراعی سازه هایی بر دره های عریض و عمیق رود خانه های منطقه که اکنون جز بستری خشک اثری از آنها باقی نیست
ایجاد می کردند که اهالی محلی بادامک و ورامینک به آنها ناسمان میگویند.
این سازه ها یا پل های آّب رسان را «آباره» نیز میگویند.
این پل آبرسان در غرب روستای بادامک و در مجاورت اراضی روستای ورامینک قرار دارد
و برای دسترسی به آن می توان از جاده سعید آباد- شهریار استفاده کرد.
قبل از رسیدن به پل رو گذر راه آهن مسیری خاکی بسوی ورامینک وجود دارد
بارزترین اثری که در این قسمت به چشم می خورد پل آبرسان بادامک است.
مصالح عمده به کار رفته در ساختار پل قلوه سنگ های طبیعی در قسمت بدنه و پی و آجرهایی در ابعاد (۲۰×۲۰×۴ ) سانتی متری در دیواره ها و در طاق چشمه مرکزی می باشد.
طاق پل به شکل گهواره ای و دارای ۵/۳ متر ارتفاع و عرض دهانه ای به طول ۸/۲متر و طول پایه اش ۶/۳ متر می باشد.
بخش فوقانی پل ۳متر عرض دارد که آب راهی به عرض۹۰ سانتیمتر و عمق ۵۰ سانتی متر در آن ساخته و داخل آن را اندود کرده اند.
این پل دارای تزئینات آجری به شکل لوزی بر دو سطح سقف گهواره ای و همچنین تلفیق آجر و سنگ بر روی دیواره ها می باشد.
بر اساس شواهد و نوع معماری پل آبرسان بادامک این پل در دوران اسلامی و اوایل دوره قاجاری ساخته شده است.
این پل در روستای بادامک که در جنوب شرقی سعید آباد و در شرق شهریار قرار دارد
ساخته شده است.
پل دارای یک چشمه طاق و به شکل گهواره ای میبا شد و از آجر ساخته شده ،
ارتفاع طاق حدود چهار متر می باشد
ودر داخل طاق چهار تیر چوبی قرار داده شده است
مصالح عمدهآن خاک و شن و قطعات سنگ با ملاط گل آهک در پایه و در دیواره از آجرهایی به ابعاد (۲۰×۲۰×۴)استفاده شده است.
این پل در دوره قاجار ساخته شده است.
این تپه در شمال نصیر آباد و مابین اراضی ده مویز و نصیر آباد واقع شده است.
گرچه این تپه به نصیر آباد نزدیک تر می باشد ولی به واسطه قرار گیری در اراضی متعلق به ده مویز با نام ده مویز معروف شده است.
ساختار این تپه شبیه به تپه نصیر آباد می باشد
ولی آثاری از دیوار و برج و بارو در اطراف آن دیده نمی شود.
در جوانب مختلف تپه آثار حفاری های غیر مجاز زیادی دیده میشود.
بر اساس شواهد سفالی و شباهت ظاهری تپه های نصیر آباد و ده مویز می توان از وجود دست کم دو سکونت گاه عمده دوره اسلامی در دشت نصیر آباد سخن گفت.
این استقرارگاههای به لحاظ شرایط زمانی در واقع قلعه روستا هایی آباد و متمدن با صنعت سفالگری و روابط تجاری سازمان یافته
در دوران سلجوقی و بعد از آن بوده است.
امام زاده ابراهیم (ع)
این امام زاده در ابتدای روستای دهشاد بالا قرار دارد.
بنای امام زاده در حال حاضر با اندود سیمان پوشیده شده و سطح آن را رنگ کرده اند .
بر اساس شکل و فرم امام زاده های منطقه این بنا نیز در دوره قاجار ساخته شده است.
تپه نصیر آباد در جنوب شرقی نصیر آباد و در نزدیکی اتوبان تهران- ساوه قرار دارد.
در اطراف این تپه به فاصله ۳۰ متری آثار دیوارهایی دیده می شود
که به نظر می رسد دیوارها باورهای محصور کننده بخش مرکزی در زمان آبادانی آن بوده است.
این دیوار از مصالح خشت خام و چینه ساخته شده است. ابعاد خشتها ۲۷*۲۷*۵/۶ سانتی متر می باشد.
در دامنه شرقی تپه آثار چند گودال و بقایای آجرهایی به ابعاد ۵/۲۲*۵/۲۲*۵ و ۲۳*۲۳*۵ سانتی متر مشاهد می شود.
آنچه مشخص است به نظر می رسد تپه نصیر آباد قلعه ای با برج و بارو در میان اراضی هموار منطقه بوده
و نشان آبادانی دشت نصیر آباد در ادوار گذشته می باشد.
بر اساس مدارک سفالی بدست آمده از سطح تپه قدمت آن را می توان دوره سلجوقی تعیین کرد.
وحیدیه از جمله مناطقی است که دارای سابقه چند هزار ساله بوده
و به علت داشتن آب و هوای مناسب و زمینهای مستعد کشاورزی همواره مورد توجه بوده است .
از قدیمی ترین حکایات آثار حیات انسانی می توان به سکونت سیلک در حدود ۳۸۰۰ تا ۴۰۰۰ سال قبل در این منطقه است
و از قدیمی ترین آثار بر جا مانده می توان به تپه باستانی جوقین که بخشی از آثار آن در موزه ایران باستان است اشاره نمود.
شهر وحیدیه در ماه های پایانی سال ۱۳۷۵ از به هم پیوستن پنج روستای جوقین – قصطانک – شفیع آباد – قصبه – اسماعیل آباد و محله وحدت تشکیل شد
که در فاصله ۸ کیلومتری شهرستان شهریار واقع است.
شیب شهر از شمال به جنوب بوده و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۱۲۰متر می باشد،
این شهر در داخل اراضی کشاورزی و باغات شکل گرفته
وباغات میوه عمدتاً در ضلع غربی احاطه شده است.
رشد جمعیت شهر وحیدیه در دوره سی ساله را می توان معلول مهاجرت بالای جمعیت از دیگر استان ها به استان تهران و شهرهای اطراف شهر تهران به دلیل دستیابی به منابع اشتغال و افزایش در آمد در شهر تهران دانست
لذا گرانی مسکن در این شهرها مهاجران را به سمت نقاط شهری و روستایی پیرامون سوق داده است.
جمعیت شهر وحیدیه طبق آخرین سرشماری که در سال ۱۳۸۵ انجام گرفت
برابر است با ۲۹۵۰۰ نفر که در۱۳۵۵ حدود ۳۸۶۷نفر بوده است،
نشان ازروند رو به رشد بالا می باشد .
جمعیت بین سنین ۱۰تا ۲۹ سال شهر وحیدیه ۴/۸۳ %است
که حاکی از ظرفیت بالقوه و بالفعل نیروی کارو تولید است ،
که توجه بیشتر مسئولین را طلب می نماید.
شهرداری موثرترین سازمانی است که در عمران و توسعه شهر نقش دارد.
اگر چه در شهرها سازمانهای دولتی متعدد در عمران شهر به طور مستقیم دخالت دارند
و وظایف بخش خود را انجام میدهند،
اما توسعه عمومی شهر و بهبود شرایط زیست در قالب برنامه های ایجاد و توسعه،تاسیسات فاضلاب شهر،عبور و مرور و بهبود کیفیت آن،حفاظت شهر،توسعه فضاهای سبز و غیره که در حوزه وظایف سازمانها و ادارات شهر نیست، بر عهده شهرداری می باشد .
هر شهرداری با تعریف برنامه ها و بر آورد هزینه ها هر ساله در قالب بودجه اقدام به پیش بینی درآمد و منابع آن می نماید،
افزایش درآمدی وکسب آنها عامل اصلی،در تحقق برنامه های اعلام شده توسط شهرداری محسوب میگردد.
یکی از شهرهای استان تهران در ایران است. این شهر در بخش مرکزی شهرستان شهریار قرار دارد. شهر وحیدیه در ۱۰ کیلومتری شهر شهریار واقع شده‌است.
این شهر از ادغام روستاهای شفیع‌آباد، جوقین، اسماعیل‌آباد، قصبه و قُصطانک تشکیل شده‌است.
از مکان‌های تاریخی موجود در آن می‌توان به قلعه یزدگرد سوم اشاره کرد
و از مکان‌های زیارتی آن می‌توان امامزاده قاسم و مهدی و جعفر را نام برد.
شهر وحیدیه دارای آب‌وهوای معتدل در بیشتر ماههای سال میباشد.
از نقاط دیدنی شهر باغهای سرسبز و زیبای اطراف شهر میباشد؛ و همچنین امامزاده جعفر و امامزاده محسن که در خاوه واقع شده است.
صباشهر یکی از شهرهای استان تهران در ایران است.
این شهر در بخش مرکزی شهرستان شهریار قرار دارد.
صباشهر در مسیر جاده جاده قدیم ساوه به شهریار واقع شده‌است.
صباشهر از ادغام روستاهای قاسم‌آباد، قندیشاد، کبودین و اسلام‌آباد تشکیل شده‌است.
تصویب‌نامه تأسیس این شهر در تاریخ ۱۳۷۵٫۶٫۲۶ به تأیید ریاست جمهوری وقت رسید.
نخستین شهردار این شهر اسماعیل بیرجندیان و شهردار پس از او کبیری نام داشت.
شهردار این شهر در سال ۱۳۸۲ مهندس هوسی بود.
این شهر ورزشگاهی به نام ورزشگاه شهید درخشان دارد و کریم طالشی و مهدی مهدوی زاده این شهر هستند.
در جریان زمین‌لرزه بم تیم امدادرسانی شهرداری صباشهر بیشترین حجم آوار منطقه پنج بم را به خارج از شهر انتقال داد.
بقعه امامزاده عبدالله در صباشهر، شهریار بنا شده‌است.
گفته شده که وی از نوادگان موسی بن جعفر است.
ساختمان بقعه قدیمی و دارای دیوارهای آجری و همچنین گنبد آجری رنگ‌آمیزی شده‌است.
نمای داخلی آن نیز سفیدکاری و فاقد تزیینات است.
دارای ضریحی فلزی است و اطراف بقعه نیز به صورت چهار دیواری است.
بنا دارای الحاقات جانبی شامل مسجد، دفتر هیئت امنا و آبدارخانه ولی فاقد گلدسته است.
قبرستانی در بخشی از محوطه وجود دارد.
و نام آن در همان تاریخ به تصویب رسید .
در طرح اولیه قرار بر این بود ه که شاهدشهر فعلی به علت نزدیکی با صباشهر با هم ترکیب شده و یک نام واحد داشته باشند.
به همین جهت نیز ساختمان کنونی شهرداری در ورودی جاده اصلی ساخته شده است.
صباشهر ابتدا از اتصال چهار روستا به اسامی کبودین ، قاسم آباد ، قندیشاد، و اسلام آباد تشکیل گردید
اما در سال ۱۳۸۵الحاق روستاهای ویره ، محمدآباد و شهرک مصطفی خمینی نیز مقرر شد
بنابراین در حال حاضر این شهر دارای دو بخش مناطق شمال غربی و جنوب شرقی است .
ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۱۱۰۰ متر و فاصله آن تا تهران از طریق جاده تهران-ساوه حدود ۲۰ کیلومتر می باشد
و همچنین در فاصله ۱۲ کیلومتری جنوب شهریار و در غرب جاده اصلی شهریار-رباط کریم قراردارد .
صباشهر یکی از ۷ شهر شهرستان شهریار است
که در بهمن ماه سال ۱۳۷۶ از پیوستن پنج آبادی قاسم آباد ، قندیشاد، صحرا خرک ، کبودین و حسن آباد با تصویب هیئت وزیران به عنوان شهر معرفی و دارای شهرداری شده
و بر اساس طرح هادی مصوب شهر در سال ۱۳۸۵ سکونتگاههای ویره و محمدآباد و شهرک مصطفی خمینی واقع در شمال شهر به محدوده این شهر اضافه شدند.
صباشهر منور است به وجود بارگاه حضرت امامزاده عبداله (ع) در محله قاسم آباد و امازاده بی بی فرخنده خاتون (س) در محله ویره و با توجه به سکونت مردمی متدین انقلابی با اهدا بیش از ۶۰ شهید و با درخواست مردمی صباشهر به نام شهر سردار شهید محمدمهدی تاجیک نامکذاری گردیده است.
و با پیگیری و تلاش مجدانه شهروندان و اعضای محترم شورای اسلامی شهر بحمداله از سال ۱۳۸۷ همزمان با سالروز میلاد کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه علیهماالسلام ستاد برگزاری اقامه نماز جمعه تشکیل و همه هفته با حضور امت خداجو و مسئولین محترم این فریضه عبادی سیاسی برگزار میگردد که نشان از بلوغ سیاسی شهر می باشد.
قندیشاد در گذشته روستای متمرکز بوده که اغلب خدماتی دهی به سایر روستاهای اطراف را انجام می‌داده ،
حتی شهریار در گذشته از قندیشاد کوچکتر بوده
و برا ی خدمات آموزشی (دبستان) از روستای قندیشاد استفاده میکرده است.
قندیشاد دارای قدمت تاریخی زیادی است و سابقه سکونت در آن به حدود ۷۰۰ سال قبل بر میگردد.
در مورد وجه تسمیه قندیشاد (قندی شاه) چند روایت وجود دارد:
روایت اول اینکه” جندی شاپور” یا “گندی شاپور” بوده است .
“جند” در فارسی باستان به معنی شهر و “جندی شاپور” به مهنای شهر شاه بوده است.
قندیشاد دارای قدمت تاریخی زیادی است و سابقه سکونت در قندیشاد کنونی به حدود ۷۰۰ سال قبل بر میگردد .
در گورستان قدیم قندیشاد قلعه ای وجود داشته
که تاریخ آن نشان دهنده سابقه پیش از اسلام این منطقه می باشد.
قبرستان قدیم قندیشاد از ۴۰ سال پیش تاکنون بلااستفاده مانده است
و قبرستان فعلی حدود ۳۰۰ سال قدمت دارد.
روایت دوم در مورد قندیشاد این گونه بیان شده که سلطان سنجر از این منطقه به مقصد همدان در حال گذر بوده ،
در اطراف گورستان کنونی جنب رودخانه ای که شاه چای نامیده شد اطراق می کند.
یکی از کشاورزان خربزه ای برای سلطان می برد ،
چون خربزه خیلی شیرین بوده سلطان اسم محل را از کشاورز می پرسد ،
می گوید “سیم بر ” یا “سیم بن ” سلطان به علت شیرینی خربزه این محل را قندیشاه می نامد .
در مورد اسم “سیم بر ” روایت شده که در محل معدن نقره وجود داشته است.
مزرعه ای بوده جزو قندیشاد با قدمت حدود ۳۰۰ سال که احتمالاً وجه تسمیه آن به اسم مالک مزرعه برمیگردد.
کبودین :
مزرعه ای بوده جوز قندیشاد با قدمت حدود ۲۰۰ الی ۲۵۰ سال
اسلام آباد :
اسلام آباد یا ترک آباد منطقه ای که پس از انقلاب (بعد از سال ۱۳۵۷) احداث شده است .
چون ترک نشین بوده آن را ترک آباد نام نهاده اند و بعدها به اسلام آباد تغییر نام یافته است.
صحرا خرک :
منطقه صحرا خرک دشتی از قاسم آباد با قدمت ۱۰۰ ساله و قلعه ای ارباب نشین با ۱۰ خانوار بوده که ارباب آشتیانی داشته است
و به علت داشتن خار زیاد سابقاً صحرا خارک نامیده می شد.
در حال حاضر این منطقه با اسلام آباد ادغام شده است .
ویره دارای قدمتی در حدود ۳۰۰ سال می باشد .
بنا به اظهارات معتمدین ویره ، محل سکونت اولیه اهالی در نزدیکی امامزاده فرخنده خاتون قرار داشته
که در حدود ۱۵۰ سال پیش به کنار رودخانه شاه چای نقل مکان کرده اند .
بنا به قولی ، اهالی ویره قبل از سکونت در محل فعلی در قلعه آشتیانی در جنوب ویره سکونت داشته اند و سپس به محل فعلی آمده اند.
مهاجرین ویره از ایالات استان فارس و طوایف قشقایی و همچنین طوایف بختیاری بوده اند ،
در گذشته های دور تعدادی مهاجر از قره قان قزوین و ساوجبلاغ و کردستان به این مکان مهاجرت کرده اند.
ویره به معنای رونده است .
گیاهی که ساقه ندارد و روی زمین پهن می شود
مانند خربزه و هندوانه و یا بر تنه درخت بالا می رود مانند عشقه و کدو.
محمد آباد قدمتی در حدود۳۰ سال دارد که محل پیوسته به روستای ویره می باشد .
این محله در گذشته به صورت زمین بایری بوده و فردی به نام استاد محمد که اصالت او همدانی بوده
مقداری از آن زمین ها را خریده و در آنجا ساختمان احداث کرده و ساخت و ساز در این مکان را پایه گذاری کرده است .
اهالی محمدآباد شامل مهاجرینی از کردستان ، گیلان، مازندران، همدان ، آذربایجان، اردبیل ، زنجان و … می شوند .
در طول سالهای بعد از انقلاب نیز تعدادی مهاجر افغانی در منطقه سکونت گزدیده اند .
نام محمدآباد از نام استاد محمد بنیانگزار این قلعه گرفته شده است.
شهرک قدمتی در حدود ۲۳ سال دارد. در ابتدا حدود سال ۱۳۶۳ ساخت و سازهای شهرک به صورت خیلی پراکنده بوده است.
ساخت و ساز نظام یافته شهرک با ساخت خیابان اصلی و خیابانهای فرعی منشعب از آن و حدود ۳۰۰ واحد مسکونی در سال ۱۳۶۸ شکل گرفته است.
نام شهرک از نام شهید مصطفی خمینی فرزند ارشد آیت اله خمینی گرفته شده است.
فردوسیه از توابع شهریار می باشد که روستاهای فردوس، خاوه، عبدآباد، عباس‌آباد، یوسف آباد صیرفی، رامین و وسطر را شامل می شود
و در این میان محله فردوس، خاوه و عبدآباد نسبت به دیگر محلات از قدمت تاریخی بیشتری برخوردار میباشند
نقاط دیدنی شهر باغهای سرسبز و زیبای اطراف شهر میباشد
و از امام زاده های فردوسیه می توان امامزاده جعفر و امامزاده محسن را نام برد.
جمعیت فردوسیه بر اساس سرشماری سال ۹۵ ۳۴۲۲۱ نفر می باشد.
شهر فردوسیه در تاریخ ۲۴/۱۰/۷۹ از تجمیع روستاهای خاوه ، عباس آباد ، عبدآباد ، فردوس و محمود آباد به عنوان نقطه شهری معرفی شده
و شهرداری آن در تاریخ ۱/۶/۸۰ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده است .
بنا به اظهارات معتمدین محل و اعضای شورای اسلامی شهر فردوسیه قدیمی ترین محله شهر، فردوس بوده
که هسته اولیه آن درحدود ۱۵۰ سال پیش شکل گرفته است
که گواه این امر بقایای قلعه اربابی بوده که در حدود ۱۵۰ سال قدمت دارد و
در خیابان آیت اله طالقانی فعلی بنا شده است
این در حالی است که بعد از اشباع محله فردوس از سکنه تعدادی از اهالی به محدوده خانه بیرونی که از محلات معروف شهر بوده کوچ کرده
و نقطه جدید سکونتی را در شهر بوجود آوردند
بنا برا ین محله خانه بیرونی به عنوان دومین مرحله توسعه شهر شکل گرفت .
لازم به ذکر است که محله مذکور (خانه بیرونی) هسته اولیه محله عباس آباد می باشد
که در زمان تشکیل حدود ۱۵ خانوار در آن سکونت داشته اند
لیکن با گذشت زمان فاصله بین محله فردوس و خانه بیرونی ابتدا توسط بومی ها و بخش عمده آن توسط مهاجرین ساخته شده است
محله عباس آباد که در شرق محله فردوس قرار دارد
در حدود سالهای ۱۳۴۵ احداث شده است
شکل گیری این محله به این ترتیب بوده که شخصی در مسیر فردوس به عبدآباد مسجدی را بنا می کند
که پس از مدتی، عده زیادی از مهاجرین استانهای همدان و زنجان در اطراف مسجد سکونت اختیار میکنند.
بنابراین روستای عباس آباد که در وضع موجود یکی از مهمترین محلات شهر می باشد رشد و توسعه می یابد
لیکن نام محله مذکور از نام پسر بانی این محله عباس پوربافرانی یزدی گرفته شده است.
محله محمود آباد نیز از محلات قدیمی شهر است
که در وضع موجود در ضلع جنوبی محله فردوس قرار دارد
در گذشته تحت مالیکت دو مالک بزرگ به نامهای سید جلال حسینی با ۵/۲ دانگ ، حسن آقا نفریه ۵/۲ دانگ و یک دانگ خرده مالک بوده است .
سابقه سکونت در این محله نیز به سالهای اواسط ۱۳۳۰ بر میگردد .
یکی دیگر از محلات شهر فردوسیه محله عبدآباد می باشد که از سال ۱۳۳۸ به بعد احداث شده است ،
اکثر ساکنین این محله را مهاجرینی تشکیل می دهند که عمدتاَ بعداز انقلاب به این محله مهاجرت نموده اند .
این در حالی است که بخش شرقی محله عبد آباد در سالهای بعد از ۱۳۴۲ احداث شده و توسعه یافته است .
لازم به ذکر است که هسته اولیه محله عبدآباد به نام محله برات آباد معروف بوده
که این محله در وضع موجود در محله مذکور در حدود سالهای ۱۳۳۷ توسط شخصی به نام برات احداث شده است
و در وضع فعلی اطراف خیابان امام خمینی وخیابان ۱۴ متری شهید فهمیده را در بر می گیرد .
از دیگر محلات شهر فردوسیه محله خاوه که هسته اولیه آن روستای خاوه می باشد .
روستای خاوه با توجه به اظهارات اهالی در تیول یکی از شاهزادگان قاجار به نام کاوه بوده
که در گذشته آن را ده کاوه می نامیدند لذا به مرور زمان به خاوه تغییر نام یافته است .
محله فردوس که قدیمی ترین محله شهر فردوسیه می باشد
و نام شهر نیز از آن گرفته شده در گذشته به نام منوچهری معروف بوده است
که ناصرالدین شاه قاجار در گذری که به این مکان داشته است
به دلیل سر سبزی و وجود باغات فراوان نام آن را به فردوس تغییر داده است .
بنابراین طبق بررسیهای انجام شده ، روستاهای فوق الذکر که شرح روند رشد و توسعه آنها به طور مختصر بیان گردید هسته اولیه شهر را تشکیل می دهد
که در ابتدا جدا از یکدیگر بوده و در کنار معبر اصلی وارتباطی شهر قرار داشته اند
لیکن همان طور که بیان گردید بر اساس آثار به جای مانده از گذشته و گفته اهالی ، ابتدا هسته اولیه روستای فردوس شکل گرفته
شکل به ترتیب هسته های اولیه روستاهای خاوه ، محمود آباد ، عبدآباد و عباس آباد بوجود آمده اند .
این درحالی است که در توسعه مرحله اول گسترش شهر ابتدا در پیرامون هسته های اولیه و به صورت ارگانیک بوده
که در مرحله دوم بافت آ؛ن به صورت شطرنجی گسترش یافته است .
در حالی که در سالهای اخیر زمینهای خالی و اراضی کشاورزی مورد ساخت و ساز قرار گرفته است.
امام زاده عبدالله (ع)
بقعه امامزاده عبدالله (ع) در روستای یوسف آباد صیرفی فردوسیه قرار دارد.
گفته می شود آن حضرت از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.
این امامزاده شامل ساختمانی قدیمی با پلان مربع است که دارای گنبد آجری فاقد گلدسته و ضریح است و نمای داخلی آن سفیدکاری شده است.
این بنا فاقد الحاقات جانبی است و گورستانی عمومی در بخشی از محوطه بنا قرار دارد.
امامزاده جعفر و امامزاده محسن (ع)
از مراکز مذهبی و تاریخی این شهر می باشد.بقعه امامزادگان جعفر و محسن (ع) در روستای خاوه واقع شده است .
برابر اقوال ،ایشان از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) است .ساختمان بقعه شامل بنایی قدیمی است که جزو آثار باستانی می باشد .
دیوارهای بقعه با آجر نما پوشیده شده ،گنبد آن از خشت و گل ساخته شده و فاقد گلدسته ،ضریح و دیگر الحاقات است .
این بقعه در سالهای اخیر باز سازی گردیده است.
طرح جامع بقعه مزبور آماده شده و در آینده نزدیک به مورد اجرا گذاشته خواهد شد .
این تپه در ابتدای شهر جدید فردوسیه و درمیان باغهای میوه واقع شده است .
تپه فردوس نیز یک قلعه و بنای قدیمی می باشد که دردوران سلجوقی ساخته شده و به مرور زمان در اثر فرسایش طبیعی وانسانی به صورت تپه درآمده است.
این تپه در تاریخ ۱۳۷۵/۰۹/۰۵ به شماره ۲۸۹۲ به ثبت آثار ملی رسیده است .
نیز از دیگر آثاری است که سال گذشته در بخش دیگری از مرز مشترک میان شهریار و فردوسیه (غرب کهنز و ورودی فردوسیه) کشف شد
و بر اساس نظر کارشناسان قدمت آن به هزاره دوم پیش از میلاد باز می گردد.
تپه سینک در شهرستان شهریار، بخش مرکزی، دهستان فردوس، روستای خاوه، بلوار امام خمینی، پشت کارواش واقع شده است .
تپه سینک مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است .
در گذشته تپه دیگری به نام تپه خاوه در جنوب این محله در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است
و این محوطه در زمین‌ها و باغ هایی قرار دارد که از قدیم به ” ملک سینک ” معروف بوده اند ، با نام تپه سینک نام گذاری شده است .
وسعت تپه بین ۵ تا ۷ هزار متر مربع است و در سطح تپه سفالهای اندکی دیده میشود
که عمدتا خاکستری موسوم به هزاره اولی میباشند.
آثار دوده و سیاهی در سطح بعضی از سفالها نیز نشان میدهد که از نوع آشپزخانه ای هستند.
ارتفاع تپه در بخش شمال غربی به ۱ متر و در قسمت جنوب شرقی به ۳ متر میرسد.
با توجه به سفالهای سطحی ، قدمت تپه به دوران آغاز تاریخی و هزاره اول قبل از میلاد میرسد .
این اثر در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در روستای رامین واقع شده
و این اثر در تاریخ ۵ آذر ۱۳۷۹ با شمارهٔثبت ۲۸۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اطلاعات جغرافیایی شهرستان شهریار : فردوسیه دارای باغات سرسبز و بسیار زیبا می باشد.
این شهر در جنوب غرب استان تهران واقع شده
و جزء شهرهای شهرستان شهریار و از شمال به شهریار، از غرب به وحیدیه، از شرق به صباشهر و از جنوب به شاهد شهر مشرف بوده و پلاک های ثبتی شامل ۶۷ ، ۶۸ ، ۶۹ ، ۷۱ ، ۷۲ و ۷۳ می باشد.
طول و عرض جغرافیایی: N: 35˚۳۵’۵۰,۴۹” و E: 51˚۰۳’۵۱,۱۷” ارتفاع از سطح دریا: ۱۰۹۳ متر
براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵ جمعیت شهر فردوسیه و روستاهای اسحفاظی به شرح ذیل می باشد: شهر فردوسیه : ۳۴۲۲۱ نفر روستای یوسف اباد: ۵۳۰۸ نفر روستای رامین: ۵۰۸ نفر روستای وسطر: ۱۶۸ نفر جمعیت کل : ۳۹۹۳۵ نفر
بافت جمعیتی:
در طی ۱۰ سال گذشته بیشترین شهروندان مهاجر در این شهر سکونت یافته اند.
و شهروندانی از استانهای زنجان، تبریز، اردبیل، همدان، قزوین، کرمانشاه و گیلان به بافت جمعیتی قدیم و بومی این شهر اضافه شده اند.
بیشترین تراکم جمعیتی مربوط به محله عباس اباد می باشد.
بطور میانگین ۳۰ درصد شهروندان که بومی می باشند
به کشاورزی و باغداری مشغول بوده و مابقی در صنفهای مختلف دیگر اشتغال دارند.
شهروندان و خانواده های مذهبی در این شهر ( فردوسیه – یوسف آباد – رامین ) در زمان جنگ تحمیلی۶۵ شهید تقدیم اسلام و انقلاب اسلامی نموده اند.
جوانان پرشور در عرصه های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی همیشه فعال بوده اند
و علاقه وافری به ائمه اطهار دارند
و در مناسبتهای مختلف از جمله در روزهای تاسوعا و عاشورا حضور گسترده و مثال زدنی در شهر و شهرستان دارند .
کتابخانه عمومی شهدای شهر فردوسیه با ۴۵۰ متر زیربنا که از نظر فرم و ساخت درجه سه به شمار میرود ،
گنجایش نگهداری از ۱۲ هزار جلد کتاب را دارد.
مراکز فرهنگی مذهبی شهر علاوه بر پایگاه های بسیج در محلات ، موسسه قرآنی منتظران مهدی (عج) کهه از سال ۱۳۷۸ تاسیس شده است ،
خانه های فرهنگ که تحت نظارت شهر داری فعالیت دارند، بنام های خانه فرهنگ مهر و خانه فرهنگ سخنوران .
اکثر جوانان ورزشکار و بصورت حرفه ای در رشتهای کشتی ، رزمی و فوتبال فعالیت دارند.
۲سالن ورزشی متعلق به شهرداری بوده و مابقی سالنها بصورت خصوصی برای رشته های بدنسازی و رزمی استفاده می گردد.
از مدال آوران کشتی در سطح کشوری آقای مجید علیاری ودر سطح جهانی مهدی علیاری می باشد .
جاده رباط کریم به شهریار و رودخانه شادچای از شرق این شهر می‌گذرد
و کارخانه ها و شرکت های معتبری چون حلوا شکری عقاب ، چراغ سازی مدرن ، شرکت گوشت اخوان ، شرکت پروتئین آیدا ، کارتن سازی شکوفه و…
مدارس ابتدایی : جهاد ، ابوریحان بیرونی ، باقرالعلوم
مدارس راهنمایی : امامت و شهید باهنر، مدارس دبیرستان شهید دستغیب و شهید آوینی از مدرسه‌های این شهر هستند .
۱- پارک ۱۵ هزار متری ولیعصر در فردوسیه که در سال ۱۳۸۷ گشایش یافته دارای وسایل بازی کودکان، وسایل ورزشی بزرگسالان، زمین اسکیت، زمین چمن مصنوعی، آلاچیق و… است .
از فضای ۱۵ هزار متری پارک ولیعصر شهر فردوسیه شهریار، ۱۰ هزار متر آن فضای سبز است.
در آن سال سرانه فضای سبز فردوسیه ۱۱ متر مربع گزارش شده‌است.
۲- بوستان خانواده دومین پارک فردوسیه است که وسایل ورزشی جهت تمرینات صبحگاهی در آن در نظر گرفته شده است .
۳- پارک بانوان که در سال ۱۳۹۳ مورد بهره برداری قرار گرفت.
تنها درمانگاه شبانه روزی این شهر بنام ” آریا ” در محله عبد آباد قرار دارد .
شهر فردوسیه از توابع شهرستان شهریار در تاریخ ۲۴/۱۰/۷۹ از تجمیع روستاهای خاوه ، عباس آباد ، عبدآباد ، فردوس و محمود آباد به عنوان نقطه شهری معرفی شده