آیا مردم در مورد مدیریت پسماند شهری آگاهی دارند؟ سیستم مدیریت پسماند شهری به معنای امروزی آن، در دهه ۱۹۳۰ در کشورهای صنعتی پدید آمد تا دهه ۱۹۷۰ به پسماند به عنوان «دورریز» نگاه میشد و در این شیوه ها معایب متعدد بهداشتی، محیط زیستی، اقتصادی و زیباییشناختی وجود داشت، سیستم مدیریت پسماند شهری به […]
سیستم مدیریت پسماند شهری به معنای امروزی آن، در دهه ۱۹۳۰ در کشورهای صنعتی پدید آمد تا دهه ۱۹۷۰ به پسماند به عنوان «دورریز» نگاه میشد
و در این شیوه ها معایب متعدد بهداشتی، محیط زیستی، اقتصادی و زیباییشناختی وجود داشت،
سیستم مدیریت پسماند شهری به معنای امروزی آنکه بدون لحاظ کردن سه جنبهی اقتصادی، محیط زیستی و اجتماعی، نمیتواند
منابع محدود کره ی زمین پاسخگوی نیازهای نسلهای بعدی نیز باشد
اجزای اصلی یک سیستم مدیریت پسماند امروزی به طور کلی شامل( تولید، جمعآوری، تفکیک، بازیافت پردازش و دفع )میباشد. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحدپسماند را اینگونه تعریف میکند:«اشیایی که مالکشان آنها را نمیخواهد، یا نیازی به آنها ندارد،
یا از آنها استفاده نمیکند و به پردازش و یا دفع نیاز دارد.»به پسماند خانگی و تجاری در مجموع، پسماند شهری گفته میشود،
که معمولاً کمتر از ده درصد کل جریان پسماند را شامل میشود.(نود درصد بقیه عبارت است
از پسماند کشاورزی، پسماند معدنکاوی، پسماند صنعتی و تولیدی، پسماند تولید انرژی، پسماند تصفیه آب و پسماند ساختوساز و تخریب).
از مهم ترین فواید تفکیک زباله حفظ محیط زیست بهره وری اقتصادی می باشد.
افزایش آگاهیهای عمومی نسبت به مسائل بهداشتی و زیست محیطی و محدودیت منابع یکی از ضرورت های مدیریت پسماند می باشد. وضعیت مدیریت پسماند در چند شهر بزرگ جهان : مدیریت پسماند در شهر استانبول- ترکیه با ۱۳ میلیون نفر جمعیت تولید حدود ۱۴۰۰۰ تن در روز به عنوان بزرگترین شهر تولید کننده
پسماند در ترکیه به شمار میرود؛
در نتیجه یکی از شهرهای موفق در مدیریت پسماند در جهان مطرح می باشد. مدیریت پسماند در ایران – شهر تهران با جعمیتی بالغ بر ۸ میلیون نفر تولید حدود ۱۱۰۰۰تن در روز پسماند تولید میشود
تهران: از سال ۱۳۷۴ تفکیک و جمع آوری پسماندهای خشک در مناطق مختلف شهر تهران به اجرا درآمده است.
این طرحها به دلایل متفاوتی با عدم موفقیت همراه بود.که یکی از دلایل شکست
آن مربوط به عدم ارائه آموزشهای کافی مورد نیاز و اطّلاع رسانی نامناسب به خانوارها و عدم فرهنگسازی بوده است دوباره طرح «تفکیک پسماندها در مبدأ» در تابستان سال ۱۳۸۳ تدوین و به مورد اجرا درآمد
که از آموزش خانوارها و آموزش از مدارس وفرهنگسازی شروع شد که تاکنون با موفقیت همراه بوده است. سیستم مدیریت پسماند امروزی بر کاهش تولید و بازیافت پسماند استوار است.
به طوری که امروزه در تمام سیستمهای مدیریت پسماند جهان، در رأس برنامه ها قرار می گیرد
میزان دستیابی به موفقیت در اجرای آن را در نقاط مختلف جهان آگاهی بخشی عمومی به شهروندان وفرهنگ سازی تحت تأثیر قرار داده است. جمع آوری غیربهداشتی زباله در بسیاری از شهرهای کشور ما به شدت مشهود و پیامدهای بهداشتی آن نیز برای همگان واضح و مبرهن است
شهر شهریار نیز از این قضیه مبرا نمی باشد . امروزه پسماندها بعنوان یک تهدید محیط زیستی است و ضرورت مدیریت آن فراتر از یک شهر و کشور است و
کاهش بعنوان یک راهکار اساسی و مهم که می تواند جنبه پیشگیری از بروز مشکلات باشد
، نیاز به فرهنگ سازی همگانی و توجه ویژه شهروندان دارد.
تفکیک پسمانددر مبداء و فرهنگ سازی کاهش تولید زباله در شهریارنیز امری ضروری به نظر می رسد
به طور متوسط هر فرد روزانه ۷۰۰گرم زباله تولید میکند در شهریار حدود ۴۰۰نفر نیروی خدماتی در بخش جمع آوری
و تنظیف در شهرداری جهت جمع آوری زباله ها فعالیت می کنند
که روزانه هزینه ای چند میلیون تومان صرف جمع آوری،دفع و امحای روزانه زباله می شود. بنابراین باکاهش تولید زباله ، هزینه هنگفت امور پسماند ،
می تواند صرف توسعه شهر شودکاهش تولید زباله اولین قدم در مدیریت پسماند است . یکی از مشکلات عدم تفکیک زباله درمبداء دربسیاری از شهر ها ازجمله شهریار کودکان زباله گرد هستند
که متاسفانه بیماری ایدز ، هپاتیت و انواع آسیب های اجتماعی (روانی ، جسمی ،جنسی)
کودکان زباله گرد را تهدید می کند و زباله گردی دردناک ترین آسیب حوزه کودکان است.
و ضروری است با ایجاد مشوق های لازم و اجرای برنامه های آموزشی این موضوع
در بین شهروندان نهادینه شودبرای این هدف در منطقه ۱۰ تهران اهمیت و لزوم بستر مناسب برای فرهنگ سازی
عمومی و جلب توجه و حمایت شهروندان ازبرنامه های زیست محیطی غرفه بازیافت زیست محیطی طراحی شد. پس اگر سیاست در حوزه پسماند درشهر ،کاهش تولید زباله باشد باید آموزش از سنین پایه شروع شود در ادامه به چند شهر موفق در بحث آموزش و فرهنگ سازی در خصوص تفکیک زباله در مبداء می پردازیم
به عنوان مثال:شهر قم، کرمان ، سمنان ،تعدادی از مناطق تهران در شهر قم آموزش مدیریت پسماند از مهدهای کودک و زنان خانه دار انجام شده است
که این دو قشر بیشترین ارتباط را با پسماند ها دارند که می توانند نقشی جدی در مدیریت و کاهش تولید زباله ایفا کنند.
براین اساس در شهر کرمان نیز در حوزه مدیریت پسماندآموزش دانش آموزان مدارس در اولویت قرار گرفته است آموزش از مدارس شروع شده است. همچنین در سمنان ۴۲۸ دانش آموز مفاهیم مدیریت پسماند را فرا گرفتند در این آموزش هااز ابزارهایی چون پاورپوینت، انیمیشن ، پرسش و پاسخ صورت گرفته است. در منطقه۷ شهرداری تهران اجرای طرح آموزش بازیافت به دانش آموزان سطح منطقه با هدف گسترش فرهنگ تفکیک مواد
بازیافتنی و پسماند های خشک و تر از مبدا و ارتقای سطح آگاهی آنان صورت گرفته است. سبک زندگی امروزی و استفاده بی رویه از محصولات پلاستیکی از دیگر دلایل افزایش زباله می باشد
که کیسه های پارچه ای بعنوان یک جایگزین مناسب و یک راهکار پیشگیرانه و کاهشی می تواند بسیار موثر باشد. طبق آمار موجود در کشوری مثل فرانسه در هر سال تنها ۱% از لیوان های یکبار مصرف تولید شده
به چرخه بازیافت بر می گردد و همین موضوع باعث شده تا قانون منع استفاده از ظروف یکبار مصرف در فرانسه تصویب شود . در ایران بر پایه آمار مجلس در سال ۹۳ سالیانه در کشور به میزان۲/۱میلیون تن پلاستیک مصرف و وارد چرخه پسماند می شود
که از این میزان ۶۰۰هزار تن ظروف پلاستیکی از جمله لیوان های یکبار مصرف اختصاص دارد.