لرزه‌خیزی کارهای انسانی به ویژه فرونشست زمین می‌تواند برآوردهای خطر زلزله را تحت تاثیر قرار دهد.
به گزارش شهریارنگار، لرزه‌خیزی فعالیت های انسانی به ویژه فرونشست زمین می تواند برآوردهای خطر زمین‌لرزه را تحت تاثیر قرار دهد. فرونشست یکی از متنوع‌ترین گونه های گسیختگی زمین میباشد. کارهای انسانی مانند تخلیه مدت زیاد آب‌های زیرزمینی و کشاورزی سنتی یا این که آب پاشی طی سه دهه، تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های متعدد و بهره برداری بی رویه از آب‌های زیرزمینی و همینطور پرورش جمعیت – بیشتر مهاجر – در حیطه غرب طهران، ازعوامل موثر تشدید فرونشست زمین در دشت شهریار در غرب استان طهران گردیده‌است. چاه‌های بنا شده دربخش شمالی محدوده دشت شهریار بسیار عمیق‌تر از ناحیه جنوبی میباشند. کاهش سطح آب در شمال و غرب نسبت به جنوب و شرق حوزه شدیدتر میباشد.
کانون زمین‌لرزه با بزرگای ۵،۲ ملارد در ۲۹-آذر-۱۳۹۶ در جوار پهنه دشت شهریار قرار داشت که طی دست‌کم سه دهه ماقبل آن نیز تنش‌های زمین‌ساختی را در دو سوی گسل ماهدشت-جنوب کرج ارتقابخشید و در حالتی که گسل‌های شمال طهران یا این که جنوب اشتهارد مهیا تکان خوردن باشند، احتمال کار آن‌ها ارتقا می یابد. گسل ماهدشت-جنوب کرج در زمین‌لرزه ۲۰ آذر ۱۳۹۶ افزایش تنشی نزدیک به ۵بار (۵ اتمسفر) را در دو انتهای گسل وارد نمود. تغییر‌و تحول تنش در اثر فرونشست دشت شهریار تنشی حدود هر ساله حدود یک بار به پیرامون دشت برای مثال پهنه گسله وارد نموده است. این تغییرات تنش طی سه دهه قبل به ویژه بر پهنه گسل‌های ماهدشت – جنوب کرج و گسل شمال طهران وارد شده است. آخرین حلیل هانشانه داده که دست‌کم واقعه زمین لرزه ۲۹ آذر ۱۳۹۶ را میتوان به تحریک گسل ماهدشت-جنوب کرج در اثر فرونشست زمین مربوط دانست. علل فرونشست متنوع میباشد. تراکم هیدرولیکی، استخراج زیرزمینی و خروج سیالات (آب‌های زیرزمینی، نفت، زمین گرمایی) بخشی از این علل می باشند.
متراکم شدن سامانه‌های آبخوان حساس ناشی از پمپاژ بیش تر از حد آب زیرزمینی بزرگترین علت فرونشست در استان طهران میباشد. افزایش لرزه‌خیزی مشاهده گردیده در مقایسه با مقیاس معمول زمان زمین‌شناسی بسیار سریع و در کوتاه‌دوران صورت میدهد. درین حوزه مایعات تخلیه گردیده فشار منفذی را در عمق تغییر تحول میدهد و تنش مفید در امتداد گسل‌های لرزه‌ای را عوض می‌نماید و منجرارتقاءعمل لرزه‌ای می شوند. از پیامدهای ناشی از افت سطح آب زیرزمینی فرونشست زمین در دشت شهریار و ملارد و فعال شدن دوباره گسل‌های فعال این پهنه میباشد. این فرایندبی شک بر بنا‌های زیربنایی مهمترین آثار را طی دو ده سال قبلی وارد نموده است.
آمار چاه‌های آب موجود و ویژگی های سفره آبخوان و ژرفای سطح آب زیرزمینی، نشانگر واحد سنجش برداشت هر ساله میباشد. ضخامت آبرفت و لایه‌های رسوبی روی سنگ بستر حیطه از روی گمانه‌های اکتشافی و لاگ‌ها و همینطور میزان تخلخل، ضرایب نفوذپذیری و بافت رسوبات از روش همین گمانه‌ها مشخص و معلوم میشود. موسوی و همیاران از دانشکده خواجه نصیرالدین طوسی در سال ۱۳۸۹ واحد سنجش برداشت هر ساله را از دشت شهریار حدود ۳۴ میلیون متر مکعب در سال مشخص و معلوم کردند.
در سال ۱۳۹۶ از سوی کمپانی آب منطقه‌ای استان طهران بیلان منفی دشت طهران نیز هر ساله ۳۰ میلیون متر مکعب معین شد. بدین ترتیب بیلان منفی هر ساله حدود ۶۴ میلیون متر مکعب را میتوان به دشت‌های طهران و شهریار نسبت بخشید. تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب طهران هر ساله ۲۸۰ میلیون مترمکعب فاضلاب را تصفیه می‌نماید که ۵۰ میلیون متر مکعب آن از روش آبرسانی، دوباره به آب زیرزمینی بازمیگردد.
با نگاهی به طور کامل اول میتوان برآورد کرد که هر ساله دست کم ۱۵ میلیون مترمکعب بیلان منفی دشت‌های طهران و شهریار برقرار میباشد. این بیلان منفی، موجب فرونشست زمین به واحد سنجش‌های متفاوت میباشد: در دشت ری ۲۵، طهران ۷ وشهریار ۳۶ سانتی‌متر در سال. این عددها رکورد بالایی در مقایسه با سرعت‌های متعدد در فرونشست زمین در جهان به حساب می‌آید. آنچه به تحریک گسل‌ها مربوط میباشد، بهره برداری ادامه‌دار از آب زیرزمینی و اما ورود دوباره آب بر اثر آبیاری و بدین ترتیب تغییرات تنش بر اثر بار گذاری و باربرداری از لایه‌های آبرفتی در پیرامون گسل‌های پردیسان، رباط‌کریم و ماهدشت و ماهدشت-جنوب کرج میباشد.
جهت مشاهده صفحه اینستاگرام ما اینجا کلیک کنید.