شفافیت سیاست مداران باید پاسخگو باشند سازوکار سیاست باید به گونه‌ای باشد که سیاستمداران احساس کنند هر تصمیمی که می‌گیرند و هر کاری که انجام می‌دهند، بالاخره باید یک جایی، دیر یا زود، برای آن پاسخگو باشند. هیلاری کلینتون زمانی که سناتور بود به جنگ با عراق توسط دولت بوش پسر رأی مثبت داد. آراء […]
شفافیت
سازوکار سیاست باید به گونه‌ای باشد که سیاستمداران احساس کنند هر تصمیمی که می‌گیرند و هر کاری که انجام می‌دهند، بالاخره باید یک جایی، دیر یا زود، برای آن پاسخگو باشند.
هیلاری کلینتون زمانی که سناتور بود به جنگ با عراق توسط دولت بوش پسر رأی مثبت داد.
آراء سناتورها در آمریکا ثبت می‌شود.
و معلوم است که هر سناتوری به هر مصوبه یا قانونی، چگونه رأی داده است.
این رأی مثبت سال ۲۰۰۲ درست چهارده سال بعد یقه خانم کلینتون را گرفت.
و مجبور شد در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ بگوید «حمایت از جنگ عراق بزرگ‌ترین اشتباه سیاسی من بود.»
وی در کتابش می‌نویسد: «همه سناتورهایی که در آن جلسه سال ۲۰۰۲ حضور داشتند
آرزو می کنند ای کاش به قطعنامه جنگ عراق رای مثبت نمی دادند؛
دوست دارم به همه مادران، فرزندان و زنانی که عزیزان خود را در این جنگ از دست دادند
نامه بنویسم و بگویم اشتباه من و دیگران بسیار گران و دردناک تمام شد.
… اگر اطلاعات دقیق تر و بهتری داشتم می توانستم بهتر تصمیم بگیرم؛
با اینکه در این تصمیم بد تنها نبودم اما باید اعتراف کنم که من هم جزیی از این تصمیم مخرب و دردناک بودم.»
این اعتراف و پرداختن هزینه آن، نتیجه شفافیت در ثبت آرای نمایندگان مجلس آمریکاست.
هیچ نماینده‌ای نمی‌تواند بعدها که نتایج منفی تصمیمات روشن شد، ژست اپوزیسیون بگیرد
و بگوید «من می‌دونستم، من که بهتون گفته بودم این تصمیم بدی است، ما موفق نمی‌شیم.»
آراء ثبت می‌شود و هر نماینده باید پاسخ‌گوی تصمیم خودش باشد.
این سازوکار شفاف در ایران تا حدودی در دولت وجود دارد.
تصمیم‌ها و اقدامات توسط دولتی‌ها اتخاذ می‌شود و بالاخره حداقل مشخص است
که کدام وزیر درخصوص احداث یک جاده، خرید هواپیما، صندوق‌های بازنشستگی، سیستم‌های آبیاری تحت فشار، انتقال آب، ساخت سد، مذاکرات برجام، طرح تحول سلامت و … تصمیم گرفته است.
همین شفافیت نسبی است که اجازه می‌دهد وزرا برای سؤال یا استیضاح به مجلس فراخوانده شوند
در افکار عمومی نیز از آن‌ها سؤال شود و هر شب چند مدیر دولتی میهمان تلویزیون باشند تا پاسخ دهند.
سازوکار آشکارسازی آراء اما در مجلس شورای اسلامی ما حاکم نیست.
این بدان معناست که نماینده می‌تواند در ابهام کامل، به برخی مصوبات و قوانین رأی مثبت دهد،
و یک ساعت بعد جلوی دوربین‌های خبرنگاران و برای کسب رضایت افکار عمومی و پایگاه رأی خود، ژست مخالف بگیرد و بقیه را متهم کند.
نمایندگان می‌توانند بودجه‌ای ناقص، بدون منابع کافی، بدون ملاحظات توسعه پایدار را تصویب کنند.
و به دلیل همین بودجه ناکارآمد، دولت و وزرا را مؤاخذه نمایند.
نمایندگان می‌توانند در امنیت کامل ناشی از پنهان بودن رأی‌گیری، هر قانون یا طرح ضدفساد را تصویب نکنند.
به آن رأی منفی بدهند، و بعد یقه دولت را برای گسترش فساد بگیرند.
نمایندگان می‌توانند به بودجه تخصیص‌یافته به ساخت هر سد، انتقال آب، پتروشیمی، فولاد، توسعه کشاورزی و سایر اقدامات عمرانی نامناسب از نظر محیط‌زیستی در حوزه انتخابیه خود رأی مثبت بدهند، و بعد ژست توسعه پایدار بگیرند .
دولت را به خاطر تخریب منابع محیط‌زیستی متهم کنند و وزرا را برای سؤال و استیضاح به پای میز مؤاخذه بکشند.
نمی‌شود به هر طرح و پیشنهادی برای تأمین مالی نظام سلامت رأی مثبت داد و بعد از ایرادات طرح تحول سلامت انتقاد کرد.
اختیار رأی پنهان دادن و هم‌زمان اختیار داشتن برای مطالبه شفافیت از دولت، تناقض است.
دولت باید شفاف و پاسخگو باشد، اما این شفافیت به همان اندازه و شاید بیشتر برای مجلس نیز ضروری است.
مجلس قانون‌گذار است و شفافیت در قانون‌گذاری که قاعده اداره جامعه را تعیین می‌کند، ضروری‌تر است.
اگر دنبال پاسخ‌گویی، شفافیت و اصلاحات هستیم، از اصلاح آئین‌نامه و قواعد حاکم بر مجلس، و الزام به آشکار شدن رأی نمایندگان در هر تصمیمی، آغاز کنیم.
سعی کنیم به اندازه کنگره «بزرگ‌ترین دشمن، شیطان بزرگ» شفاف باشیم.
مجلس، اصلاح کشور را از خودش شروع کند؛ فراکسیون امید، بیشتر.
نویسنده: محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
این مطلب بدون برچسب می باشد.