سقوط هواپیما اوکراینی _ گزارش شهریار نگاردر آستانه سالگرد سقوط پرواز ۷۵۲ اوکراین سقوط هواپیما اوکراینی بامداد ۱۸ دی ماه ۹۸ است، شهر هنوز بیدار نشده است. ۱۷۶ جان مسافرند، ۱۷۶ انسان عازم‌اند، شاد، خندان، امیدوار به زندگی. راهی پرنده‌ای هستندکه مقصدش آسمان است نه زمین، پرنده‌ای که خونین به زمین افتاد و ۱۷۶ جان […]
سقوط هواپیما اوکراینی _ گزارش شهریار نگاردر آستانه سالگرد سقوط پرواز ۷۵۲ اوکراین
بامداد ۱۸ دی ماه ۹۸ است، شهر هنوز بیدار نشده است. ۱۷۶ جان مسافرند، ۱۷۶ انسان عازم‌اند، شاد، خندان، امیدوار به زندگی.
راهی پرنده‌ای هستندکه مقصدش آسمان است نه زمین، پرنده‌ای که خونین به زمین افتاد و ۱۷۶ جان را در آسمان جا گذاشت.
۱۷۶ امید، ۱۷۶ آرزو، ۱۷۶ لبخند… صبح ۱۸ دی ماه ۹۸ است، ۱۷۶ داغ بر پیکر ایران مانده است، ۱۷۶ زخم که درمان نمی‌شود…
۱۷۶ خانواده ۱۸ دی ماه ۹۸ را با خبر سقوط بوئینگ ۷۳۷ به مقصد کی‌یف آغاز کردند، ۱۷۶ پدر، ۱۷۶ مادر… کسی چه میداند چند پدر چشم انتظار نوشتند «جان پدر کجایی؟» کسی چه میداند چند مادر در چند ثانیه شکستند؟ کسی چه میداند تلفن همراه مسافران پرواز اوکراین چند تماس بی‌پاسخ داشت؟ کسی چه میداند چند رویا، چند امید در ۲۴ ثانیه تبدیل به حسرت شد؟
۱۸ دی ماه سال ۹۸ هواپیمای مسافربری پرواز ۷۵۲ اوکراین با ۱۷۶ سرنشین پس از برخاستن از فرودگاه امام در منطقه خلج آباد شهریار سقوط کرد؛
هواپیمایی که ۲۸ مسافر زیر ۱۸ سال داشت.
یکی از تلخ ترین و پرحاشیه ترین حوادث سال‌های اخیر درست در روزی رقم خورد که فضای جامعه تحت تاثیر اخبار مربوط به «انتقام سخت» بود و صداوسیما از همان ساعات ابتدای روز بر طبل شادانه می‌کوبید.
سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین تنها چند ساعت پس از هدف قراردادن پایگاه عین الاسد توسط سپاه، اتفاق افتاده بود.
سقوط هواپیما در ناوگان هوایی کشور اتفاق جدیدی محسوب نمی‌شد
اما آنچه این اتفاق را متمایز می‌کرد این بود که «نه هواپیما متعلق به ناوگان فرسوده ایران بود و نه همه مسافران، ایرانی بودند.»
چند ساعتی گذشت تا مطابق معمول مسئولان راحت ترین کار را انجام دهند، «پیام تسلیت»!
تسلیت مسئولان به بازماندگان این حادثه اولین واکنش به این اتفاق بود.
رسانه‌ها و صداوسیما نیز در کنار پوشش پررنگ حمله سپاه به عین الاسد و خسارات احتمالی که به آمریکایی‌ها زده شده بود
، نیم نگاهی هم به حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی داشتند. حادثه‌ای که تاکید داشتند بگویند یک سانحه هوایی به دلیل نقص فنی است.
اما ماجرا به همین سادگی‌ها نبود. سرنشینان بوئینگ ۷۳۷ تنها ایرانی نبودند و همین کافی بود تا جامعه جهانی به دنبال شفاف سازی حادثه باشند!!!!!
از همان ساعات اولیه حادثه، اخباری مبنی بر انتشار تصاویر ماهواره ای آمریکا
از انفجار هواپیمای اوکراینی منتشر شد. رسانه‌های آمریکایی از رخدادی تلخ و باور نکردنی سخن می‌گفتند
، «دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا شواهدی مبنی بر ساقط شدن هواپیما با پدافند هوایی ایران دارند.»
آمریکا، کانادا، بریتانیا، و استرالیا اعلام کردند این هواپیما بر اثر برخورد موشک زمین به هوا سقوط کرده است.
خبری که بلافاصله از سوی مقامات ایرانی تکذیب شد و آن را جنگ روانی دانستند.
مسئولان می‌گفتند این ادعاها برای این مطرح می‌شود تا «انتقام سخت» ایران از آمریکا را به حاشیه براند، ادعای که ای کاش صحت داشت…
تاکید آمریکا، کانادا، بریتانیا، و استرالیا مبنی بر برخورد موشک زمین به هوا به بوئینگ ۷۳۷ ورق را برگرداند. حالا شکی ترسناک وجود همه را فراگرفته بود.
خبری که دعا می‌کردیم دروغ باشد، حادثه‌ای که از خدایمان بود نقص فنی باشد و ۱۷۶ جان به گناه نکرده محاکمه نشده باشند!
حالا خبر‌های احتمال شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی در صدر اخبار جای گرفته بودند و اخبار حمله به عین الاسد در حاشیه قرار گرفته بود.
با تقویت شایعات در مورد شلیک به هواپیما، وزیر راه و شهرسازی در پایان روز حادثه اعلام کرد شایعات تروریستی بودن
انفجار یا تیراندازی به هواپیما به عنوان علت بروز سانحه درست نیست و «نقص فنی» دلیل حادثه بوده است.
او گفت اگر چنین اتفاقاتی که در فضای مجازی عنوان می‌شود،
رخ داده بود هواپیما باید در آسمان منفجر می‌شد، اما این اتفاق نیفتاد چرا که «نقص فنی» هواپیما موجب شده است
هواپیما دچار آتش سوزی شود و پس از قطع سیستم‌های مخابراتی و کنترلی سقوط کند. شاهدان عینی نیز این موضوع را دیده و تایید می‌کنند.
روز بعد از حادثه نخستین ویدئوها از سقوط پرواز ۷۵۲ که قرار بود
در فرودگاه کی‌یف به زمین بنشیند در فضای مجازی منتشر شد، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد
سقوط هواپیمای اوکراینی مشکوک است و احتمال دارد توسط کسی به اشتباه ساقط شده باشد.
همان روز تیم اوکراینی برای بررسی علت سقوط هواپیما وارد تهران شد.
رضایی‌فر، مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشور گفت قرار است تیم اوکراینی با یک نرم‌افزار خاص جعبه سیاه را بررسی کند.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری ایران با بیان اینکه چون جعبه سیاه آسیب دیده باید
از روش‌های ویژه‌ای استفاده کنیم، پیش‌بینی کرد که در مدت زمانی یک تا دو ماهه اطلاعات جعبه سیاه بازخوانی خواهد شد.
«چنین مسئله‌ای برای این سانحه امکان‌پذیر نیست. شاهدان دیده‌اند که آتش در هواپیما وجود داشته
و یک دقیقه در هواپیما بوده است درحالی که اگر به هواپیما موشک می‌خورد بلافاصله منفجر می‌شد.»
عابدزاده مدعی شد آمریکا در چند ماه گذشته به علت ضرر هنگفتی که شرکت بوئینگ داده و
این سومین بوئینگی است که به‌علت «نقص فنی» سقوط کرده است، این ادعاها را مطرح می‌کند. اما جامعه جهانی سند و مدرک می‌خواست.
نخست وزیر کانادا در خصوص حادثه نظر دیگری داشت. «جاستین ترودو» می‌گفت اطلاعاتی از منابع متعدد دریافت کرده که حاکی از اصابت موشک زمین به هوای ایران به هواپیماست و ممکن است این حادثه سهوی بوده باشد!!!!!
۲۱ دیماه، ساعت هفت و چهار دقیقه صبح، ایران در شوک و بهت فرو می‌رود!
حقیقتی آشکار می‌شود که سه روز پنهان شده بود، حقیقتی تلخ و باور نکردنی. ستاد کل نیروهای مسلح اعلام می‌کند:
«هواپیمای اوکراینی، پرواز ۷۵۲ براثر «خطای انسانی» مورد اصابت موشک قرار گرفته است.» خبر کوتاه است، تنها دو کلمه؛ «خطای انسانی»!
اما این دو کلمه ۱۷۶ انسان را از ۱۷۶ خانواده گرفته است، دو کلمه‌ای که اعتماد را ویران کرد…
این بار ابراز تاسف‌ها رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. حالا تاسف‌ها رنگ و بوی شرم از «خطای انسانی» دارد و تنها تسلیت به دلیل «نقص فنی» نیست.
اعتراف به اشتباه، اعتراف به «خطای انسانی» آن هم بعد از سه روز کتمان،
سه روز تلاش برای وارونه جلوه دادن ماجرا در حالیکه از واقعیت ماجرا آگاه بوده‌اند، واقعیت تلخی بود که در ۲۱ دی ماه ۹۸ آشکار شد.
واقعیتی تکان دهنده که افکار عمومی را به مسئولان و رسانه‌های رسمی کشور بی‌اعتماد کرد و بعید به نظر می‌رسد به این زودی از یادها فراموش شود.
همان روز «امیرعلی حاجی‌زاده»، فرمانده هوافضای سپاه در نشستی خبری گفت:
«گردن ما از مو باریک‌تر است و همه مسئولیت این حادثه را می‌پذیریم.»سردار سلامی، فرمانده کل سپاه نیز با تاکید بر این که «دوست داشتم داخل هواپیما باشم و با این عزیزان سقوط کنم،
اما شاهد این ماجرای غم‌انگیز نباشم، گفت هیچ وقت این قدر شرمنده نبوده ام اما آرزویی جز تکه‌تکه شدن، پای امنیت و رفاه مردم نداریم.»
رهبر انقلاب مجددا در پیامی با ابراز همدردی عمیق با خانواده‌های داغدار،
ستاد کل نیروهای مسلح را مامور پیگیری تقصیرهای احتمالی در این حادثه کرد. رییس جمهور ضمن ابراز همدردی با خانواده قربانیان،
این حادثه را ناشی از فضای تهدید و ارعاب رژیم متجاوز آمریکا علیه ملت ایران پس از شهادت سردار سلیمانی و به منظور دفاع در برابر حملات احتمالی ارتش آمریکا دانست
که متأسفانه با خطای انسانی و شلیک اشتباه، به یک فاجعه بزرگ منجر شد.
پس از بیانیه رسمی ایران مبنی بر سقوط هواپیما بر اثر اصابت موشک،
مقامات پنج کشور مرتبط با هواپیمای اوکراینی بر ضرورت ارسال جعبه سیاه هواپیما به خارج از ایران برای بازخوانی تأکید کردند.
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا از ایران خواست جعبه سیاه را برای تحقیقات به فرانسه بفرستد
. با اینکه رئیس سازمان هواپیمایی کشوری پیش بینی کرده بود در یک فرصت یک تا دوماهه اطلاعات جعبه سیاه بازخوانی خواهد شد،
ارسال جعبه سیاه بیش از شش ماه طول کشید.
مسئولان سازمان هواپیمایی تیرماه جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی را همراه با یک قاضی به پاریس فرستادند.
این تاخیر باعث انتقاد اوکراین، فرانسه، کانادا و بازماندگان قربانیان شده بود
که ایران را متهم می‌کردند نمی‌خواهد اسرار جعبه سیاه فاش شود.
از سوی دیگر فضای جامعه متاثر از اتفاق افتاده متشنج بود، در فضای مجازی کاربران با بازنشر #چرا_زدی؟
به دنبال جوابی روشن بودند! سوالی که یکسال پس از حادثه هنوز پاسخی به آن داده نشده است،
حادثه‌ای که زوایای مبهم بسیار دارد و مبهم‌ترین بخش آن دلیل شلیک موشک دوم بعد از ۲۴ ثانیه است!
سرانجام شهریورماه سال جاری گزارش جعبه سیاه منتشر شد. براساس گفته معاون وزیر راه و شهرسازی در داخل کابین پرواز، سه نفر کرو و یک نفر معلم حضور داشته اند
که هر سه متوجه شرایط غیرعادی می‌شوند و تا آخرین لحظات مشغول کنترل و هدایت هواپیما بوده‌اند.
معلم خلبان بعضی راهنمایی‌ها را انجام داده و اعلام کرده هر دو موتور هواپیما فعال است.
با توجه به اینکه صدای کابین پس از ۱۹ ثانیه از انفجار اول قطع می‌شود و موشک دوم ۲۵ ثانیه پس از آن شلیک شده و به هواپیما رسیده، تحلیلی در مورد عملکرد و آثار موشک دوم از جعبه سیاه هواپیما به دست نیامده است.
چرا که قطعات ناشی از اصابت موشک اول به هواپیما باعث قطع شدن همزمان جعبه‌های FDR و CVR در ۱۹ ثانیه پس از آن شده است.
رئیس سازمان هواپیمایی کشور اعلام کرد بررسی هر دو جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی از ۲۷ تیرماه ۹۹ تا سوم مردادماه در
آزمایشگاه دفتر تحقیقات و ایمنی هواپیمایی کشوری فرانسه (BEA) انجام شد. این بازخوانی تحت نظارت این سازمان بوده و با مساعدت کشور فرانسه انجام شده است.
با این حال کانادا ایران را متهم کرد که دراین زمینه شفاف عمل نکرده است. وزرای خارجه و حمل و نقل کانادا پس از ارائه گزارش ایران درباره جعبه سیاه گفتند
آن گزارش تنها مربوط به لحظات پس از اصابت موشک اول و پیش از اصابت موشک دوم است
، اما از آنچه پس از برخورد موشک دوم گذشته اطلاعاتی داده نشده است و به تازگی نیز وزیر خارجه کانادا دولت ایران را تهدید کرده است
چناچه خانواده‌ها از روند پیگیری پرونده و محاکمه عاملان آن و جبران خسارت راضی نباشند
، قطعا پرونده را به سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی ارجاع خواهد داد
و اگر آنجا نتیجه حاصل نشود، به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت خواهد کرد.