تازه‌ترین برآوردها از جمعیت متاثر از فرونشست زمین در کشور، نشان می‌دهد، تقریبا حدود نیمی از جمعیت ۸۹ میلیون نفری ایران یا روی پهنه‌های فرونشست زمین یا در مجاور آنها استقرار یافته‌اند. خبر بدتر اینکه «مساحت زون‌های فرونشستی در کشور نسبت به ۵ سال گذشته حدود ۳ برابر افزایش پیدا کرده است.» تازه‌ترین برآوردها از […]
تازه‌ترین برآوردها از جمعیت متاثر از فرونشست زمین در کشور، نشان می‌دهد، تقریبا حدود نیمی از جمعیت ۸۹ میلیون نفری ایران یا روی پهنه‌های فرونشست زمین یا در مجاور آنها استقرار یافته‌اند. خبر بدتر اینکه «مساحت زون‌های فرونشستی در کشور نسبت به ۵ سال گذشته حدود ۳ برابر افزایش پیدا کرده است.»
نتایج بررسی‌های تازه در شرایطی رسانه‌ای شده‌اند که هفته گذشته، علی جاویدانه، رییس سازمان نقشه‌برداری کشور اعلام کرد: برخی مطالعات کاهش نرخ فرونشست را نشان می‌دهد. اما الزاما این مساله نکته مثبتی به شمار نمی‌رود.
دیروز اما علی بیت‌الهی، رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی اظهار کرد: محاسبات انجام شده نشان می‌دهد که چیزی حدود ۴۹ درصد جمعیت کل ایران بر روی پهنه‌های فرونشستی یا مجاورت آن سکونت دارند.
بیت‌الهی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره مطالعات انجام شده برای شناسایی اینکه چه میزان جمعیتی از ایران در پهنه فرونشستی سکونت دارد، اظهار کرد: در این باره گزارشی تهیه کرده‌ام که در این گزارش نقشه‌های فرونشستی و سکونتگاه‌های جمعیتی شهری و روستایی را بررسی کردم و تطابق دادم، مطالعات نشان می‌دهد که متاسفانه محدوده‌های جمعیتی عمده و کلان کشور مانند تهران، مشهد، شیراز، کرمان و از همه مهم‌تر اصفهان و چند کلان شهر دیگر دقیقا در محدوده فرونشستی قرار دارند یا درمجاورت و حاشیه زون‌های فرونشستی واقع شده‌اند.
وی ادامه داد: محاسبات انجام شده نشان می‌دهد که چیزی حدود ۴۹ درصد جمعیت کل ایران روی پهنه‌های فرونشستی یا مجاورت آن سکونت دارند.
گسترش روزانه پهنه‌های فرونشست
رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی تاکید کرد: خصلت فرونشست زمین این است که هر روز ادامه دارد و استنباط می‌شود که اگر همین روال ادامه پیدا کند این زون‌های مجاورت فرونشست هم جزو پهنه‌های فرونشست خواهند شد و به این پهنه می‌پیوندند و وسعت فرونشست افزایش پیدا می‌کند.
بیت‌الهی افزود: مساحت زون‌های فرونشستی در کشور نسبت به ۵ سال گذشته حدود ۳ برابر افزایش پیدا کرده و رشد پهنه خصوصیت فرونشست است.
وی گفت: باید توجه داشت که این حجم جمعیت و ساخت و سازها، ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها و شریان‌های حیاتی تحت تاثیر این موضوع هستند و کاهش این ریسک نگاه ویژه‌ای را می‌طلبد .
پهنه فرونشست به سطح سخت
زمین برخورد کرد؟
رییس سازمان نقشه‌برداری کشور نیز هفته گذشته اعلام کرد: برخی مطالعات کاهش نرخ فرونشست را نشان می‌دهد. این مورد الزاما خوب نیست چرا که دقیقا مشخص نیست این اتفاق به دلیل اقدامات انجام شده است یا به دلیل رسیدن پهنه فرونشست به سطح سخت. باید به فرونشست به صورت جامع از سوی دستگاه‌ها پرداخته شود. با توجه به گزارش‌های سازمان نقشه‌برداری وضعیت تک تک استان‌ها برای همه مسوولان ارسال شد. چه مسوولان استانی و چه کشوری. او افزود: اخیرا شاهد هستیم که کارگروه مقابله با کم آبی در حال بررسی جدی‌تر فرونشست است. وظیفه ما تعیین محدوده و نرخ فرونشست است. در برخی موارد شاهد هستیم که در منطقه‌ای در کرمان بالاترین نرخ فرونشست وجود دارد و در مواردی نزدیک بودن پهنه به مناطق مسکونی حساسیت ایجاد می‌کند. در حال حاضر برخی سازه‌ها مانند شبکه‌های ارتباطی در مناطق خطر قرار دارند. بنابراین برای ساخت زیرساخت‌های جدید باید به مساله فرونشست توجه شود. این موضوع یک حلقه مفقوده است که وزارت راه و شهرسازی باید دستورالعمل‌های لازم را برای آن تهیه کند.
وی با بیان اینکه استان کرمان دارای بیشترین فرونشست است، گفت: وضعیت فرونشست تک تک استان‌ها را برای همه مسوولان ملی و استانی ارسال کردیم. وضعیت فرونشست هر استان متفاوت است؛ در همین راستا ۲۵۰ محدوده فرونشست و ۱۰ مورد تا محدوده شهر نزدیک به فرونشست وجود دارد. این مقام مسوول تاکید کرد: علت عمده فرونشست، برداشت بی‌رویه آب و نیاز آبی بخش کشاورزی است، ضمن اینکه لازم است تا نقشه‌های خطر فرونشست تهیه شود، زیرا این امر برای حفظ سازه‌های قدیمی و سازه‌های جدید ضروری است.
فرونشست در تهران و ایران
به گزارش «تعادل»، نتایج بررسی‌های بین‌المللی نشان می‌دهد، ایران دومین کشور دنیا از نظر نرخ و سومین کشور از نظر مساحت فرونشست در جهان است! فرونشست زمین پدیده‌ای مخرب است که در سراسر جهان رخ می‌دهد و باعث آسیب به زیرساخت‌ها، افزایش خطر سیل، فرسایش خاک و کاهش ذخیره آبخوان‌ها می‌شود. وضعیت بحرانی ایران از نظر فرونشست زمین، منجر به این شده است تا مسوولان به‌طور متناوب تازه‌ترین دست یافته‌های خود از بررسی سرزمین ایران را در اختیار اصحاب رسانه قرار دهند. دیروز نیز تازه‌ترین اطلاعات درباره میزان فرونشست در استان‌ها و همچنین وضعیت فرونشست در مناطق شهر تهران و مناطق اطراف پایتخت اعلام شود. بر این اساس، بزرگ‌ترین نرخ فرونشست کشور با سالانه ۳۵سانتی‌متر مربوط به کرمان و منطقه بهرمان است. مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ تهران نیز دارای بالاترین نرخ فرونشست در پایتخت به شمار می‌روند.
فرونشست ۳۵ سانتی‌متری در کرمان
آنگونه که گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد، بزرگ‌ترین نرخ فرونشست کشور با سالانه ۳۵سانتی‌متر مربوط به کرمان و منطقه بهرمان است. پس از استان کرمان، البرز قرار دارد. در جنوب این استان حوالی دشت جنوب هشتگرد یعنی از سمت شهریار به‌سمت غرب، سالانه ۳۲ سانتی‌متر فرونشست زمین رخ می‌دهد. به‌لحاظ وسعت و پراکندگی، خراسان رضوی ۵ برابر بیشتر از مساحت سایر استان‌ها فرونشست زمین دارد. در زمان حاضر بیشترین فرونشست به‌لحاظ وسعت، مربوط به استان‌های فارس، اصفهان، کرمان و تهران است. بیشترین فرونشست زمین در تهران مربوط به ورامین است که سالانه حدود ۱۷ سانتی‌متر است. شکاف فرونشست کم‌نظیری در دنیا در این منطقه وجود دارد که حدود ۳ کیلومتر از معینآباد تا جاده گرمسار به قم است.
بالاترین نرخ در مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ تهران
بر اساس این گزارش، در اطراف تهران، دشت ورامین دارای فرونشست‌های وسیع است. زون‌های فرونشست زمین در تهران بیشتر در جنوب و جنوب غربی شهر تهران تا شهریار قرار دارند. نرخ فرونشست زمین در تهران را ۱۵ تا ۲۲ سانتی‌متر در سال است. علاوه بر آن لکه‌هایی در فرونشست در دشت ورامین، شهریار به سمت پیشوا مشاهده می‌شود که نرخ ۱۷ سانتی‌متر در سال را نشان می‌دهد. در دشت ورامین شکاف‌هایی نمایان شده که در دنیا بی‌نظیر است. این منطقه فرونشست شامل معینآباد به سمت جاده گرمسار به قم می‌شود. مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ از پهنه‌های فرونشست در تهران به شمار می‌روند که دارای نرخ فرونشست ۲۲ سانتی‌متری در سال هستند.