فقدان رسانه جامع و مورد وثوق،کثرت قومی، فهم غلط از آزادی و عملکرد ضعیف اعضای شوراهای ادوار قبل از جمله مهم ترین دلایل وقوع تخلفات انخابات بوده است.

 

تخلفات انتخابات

سعیده حضرت پور

کارشناس ارشد علوم سیاسی

بیان مسأله

انتخابات پنجمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا در تاریخ ۲۹اردیبهشت ۹۶ همزمان با دوازدهمین دوره ریاست جمهوری برگزار گردید، انتخاباتی که دربرگیرنده حواشی بسیاری بوده و ماهها پس ازرأی گیری فضای سیاسی و اجتماعی شهریار را به نوعی دچار التهاب نمود.آنچه با اعتراضات گسترده کاندیداهای ناموفق در ورود به شورا به دلیل تخلفات انتخابات (خرید و فروش رأی) همراه بود و ایشان را به سوی نهاد برگزار کننده انتخابات کشاند، در حالیکه ریشه مسئله درست در نقطه مقابل حکومت یعنی جامعه (مردم[انتخاب کننده و انتخاب شونده]) قرار داشت.

اگر دموکراسی را حکومت به وسیله مردم بدانیم انتخابات چرخ دنده ماشین آن و ابزرا تحقق مردم سالاری است ، فرآیندی  که مردم بدان  آزادی سیاسی خود(اننتخاب رهبران)را محقق  می نمایند. فلذا در دنیای امروز و در کشورهایی که مردم از طریق انتخابات سرنوشت سیاسی خود را تعیین می کنند باید برای فهم سیاست ابتدا و به طریق اولی جامعه را شناخت،این همان چیزی است که موضوع جامعه شناسی سیاسی ست. با عنایت به آنچه گفته شد نویسنده معتقد است دلیل چنین رفتارهای انتخاباتی را نه در حکومت بلکه باید در اجتماع و در میان شهروندان جستجو کرد. با فرض این واقعیت بعنوان یک چارچوب نظری در ادامه به برخی از دلایل جامعه شناختی مسئله پرداخته شده است.

کثرت قومی و فهم غلط از مفهوم آزادی

گاه تصور افراد از آزادی به سمت و سویی می رود که گویی فرد در خلأ تصمیم به کاری می گیرد، ضعیتی که در واقع نه به تحقق آزادی بلکه به شکل گیری هرج و مرج و خشونت متقابل منجر خواهد شد و این دقیقا ضد آزادی است. آنچه گفته شد وجه سلبی نقد هگل(فیلسوف آلمانی) به آزادی است اما نقد ایجابی وی درخصوص آزادی این است که “فرد به تنهایی و بر اساس اراده  مبتنی بر امیال آزاد نیست”. به عبارت  دیگر آزادی کل همان نوع از آزادی است که هگل بدان  معتقد است.به عقیده این اندیشمند آزادی ذاتاً آزادی اجتماعی است. ما آزادی فردی نداریم و آزادی در یک ساختار ارگانیک و اجتماعی مجال تحقق می یابد.ساختار واحدی که به نظر من در شهریار به علت کثرت قومی و فقدان یک روح ناسیونالیستی واحد شکل نگرفته است.

بدیهی ترین ویژگی اجتماعی فرهنگی این منطقه مهاجرپذیر بودن آن است. امری که تحت تأثیر عواملی چون نزدیکی به پایتخت و هزینه زندگ پایین تر نسب به شهر تهران شهریار را به یکی از بزرگترین قطب های مهاجرتی استان تهران و حتی کشو بدل نموده است.ایران کوچکی متشکل از همه اقوام کشور چون ترک و کرد و لرو…و لاجرم همهان مشکلاتی را خواهد داشت که این چندپارچه گی  گاه برای کشور ایجاد کرد کرده است.ما در سالهای اخیر موارد زیادی را شاهد بوده ایم که قومیت ها اقدام به انتخاب فردی از خود برای ورود به شورا اقدام نموده اند و تعلق قومی  به جای صلاحیت فردی معیار گزینش افراد و پیروزی شان در انتخابات شوراها گردیده است ولذا عرصه انتخابات برای شهروندان نه امکانی برای تحقق آزادی یک کل واحد بلکه میدان تاخت و تاز و رقابت های قبیله ای شده و سوق دهنده رأی دهنده و انتخاب شونده به سمت هرنوع تخلفی برای پیروزی یک قومیت خاص.البته در اینجا آزادی فردی در اندکی ارتقاء به آزادی قومی معنا شده اما طبیعتا به آزادی یک کل واحد منتهی نشده است. این امر را شاید بتوان به دو دلیل دانست: وجود گفتمان شهریاری غیر شهریاری و دیگری تراکم افراد متعلق به قبیله ای واحد در جوار یکدیگر.

اولین دلیل یک وضعیت تاریخی است. به این ترتیب که ساکنین بومی از دیرباز قائل به طبقه بندی شهروندان به شهریاری و غیر شهریاری بوده اند و همین امر باعث واکنش مهاجرین و تلاش برای بازتعریف هویتی توسط ایشان بعنوان گفتمانی برای مقابله گردیده و همین وضعیت روانی به جذب ایشان به افرادی گردیده که یک وجه هویتی مشترک یعنی یک قبیله واحد دارند.

 

شیوه تبلیغات انتخاباتی

همزمان با انتخابات شوراهای ما شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نیز بودیم. رقابتی که تبلیغات آن از طریق تلویزیون  با امکان تضارت آرء کاندیداها و طرح دیدگاههای متقابل میسر گردیده و به افکار عمومی به شکلی نسبتاً واحد جهت داد. فقدان رسانه ای از ین دست و مهمتر از ان تعداد بالای نامزدهای انتخابات مجال تبلیغات به شیوه منظره  را در انتخابات شوراها نمی دهد. اطلاع رسانی ها معمولا از ظریق کانال های مجازی، کنترل نشده و یکسویه بوده و امکان ارزیابی مقایسه ای را برای شهروندان ایجاد نمی نماید. فلذا کنشگر در کلافه گی ناشی از هجوم تبلیغات گسترده و مشترک میان همه کاندیداها  به نوعی بی تفاوتی رسیده و در فقدان معیارهای صحیح چون برنامه مند، باتجربه و متعهد بودن یا به مسائلی چون مورد اول(قومیت گرایی) کشیده می شد و یا با سبک سری و سهل انگاری در ازاء پول ناچیزی رأی خود را می فروخت.

عملکرد اعضاء شوراهای اسلامی در ادوار قبل

صرفنظر از صحت و سقم مسئله ( تخلفات انتخابات ) آنچه در اذهان عمومی وجود داردبی اعتمادی به نمایندگان مردم به اعضاء شوراهای ادوار گذشته است که باعث بی اعتقادی عمومی و موثر و فایده بخش بودن شورا در حفظ منافع عمومی شده است. به بیان دیگر عملکرد ایشان هرچه که بوده این تصور را برای شهروندان ایجاد ننموده  که اقدامات شورا شرایط بهتری را در امر مدیریت شهری ایجاد نموده و شوراء متعلق به تمامی مردم است. اغلب مردم معتقد هستند اعضاء شورا تنها وقتی به دردشان می خورد که  با ایشان ارتباطات شخصی و قبلی داشته باشند.این ناباوری به اثرگذاری عمومی شوراها باعث شده رفتار انتخاباتی مردم به دو گونه باشد: دسته نخست کسانی بودند که با نوعی تبانی و به وعده منافع مادی و اجتماعی فردی به حمایت از کاندیداهایی خاص پرداخته اند و دسته دیگر آراء سیاری بودند که به راحتی و با پرداخت پولی ناچیز به کاندیداهای متخلف تعلق یافتند. امری که با مخدوش کردن اصل انتخاب اصلح هم خود زمینه آسیب های دیگر را فراهم می کند هم مشکلات قبلی را تشدید می نماید.

…………………………….

دلایلی که ذکر شد هریک مشکلات و موارد بسیار دیگری را نیز در ذیل خود دارند. وضعیتی که برای اصلاح نیازمند یک عزم عمومی، بررسی کارشناسانه و دقیق و برنامه ریزی هایی در سطوح کلان از جمله:آموزش های عمومی مردم، تقویت وحدت ناسیونالیستی و نظارت قانونی و سختگیرانه به عملکرد شوراهای اسلامی  است.

تخلفات انتخابات /