روانشناسی کودک / با کودکمان که در انتظار خواهر یا برادر دیگر است چه کنیم؟ شهریار نگار / حسادت (۱) در زندگى کودک ورود عضو جدیدى به خانواده بحران درجه یک محسوب مى شود .زیرا او خودرا در معرض تقسیم توجه ومحبت والدینش مى بیند ودر دنیاى ذهنى او تقسیم یعنى سهم کمتر. […]
شهریار نگار /
حسادت (۱)
در زندگى کودک ورود عضو جدیدى به خانواده بحران درجه یک محسوب مى شود .زیرا او خودرا در معرض تقسیم توجه ومحبت والدینش مى بیند ودر دنیاى ذهنى او تقسیم یعنى سهم کمتر. گذر از این برش طاقت فرساى زندگى کودک به مهارت والدین بستگى دارد.مهمترین رفتارى که مى تواند کودک را به مدار توجه ومحبت خانواده برگرداند به اجمال از این قرار است.
۱- خبر ورود عضو جدید به خانواده را طى یک جشن کاملا خصوصى به فرزندتان بگویید منظور این است که کودکتان این خبر را از زبان اعضاى نزدیک خانواده اعم از مادر بزرگ، عمه، خاله و…. نشنود واین شما باشید که این خبر را به او مى دهید.
۲-از توضیحات وتوقعات کلیشه اى وساختگى بپرهیزیم. مثلا تو به قدرى برایمان عزیزى، تو انقدرباهوش وعاقل هستى که تصمیم گرفتیم بچه اى دیگر مثل تو داشته باشیم. با این برخورد کودک پى مى برد که اگر من به اندازه کافى برایشان کافى وخوب بودم در پى دیگرى نبودند.خطابه ى بدتر این است که کودک را در معرض مقایسه ورقابت قرار دهیم مثلا به او بگوییم که تو انقدر عاقل، بزرگ وفرهیخته هستى که بتوانى الگو وشاخص خوبى براى خواهر یا برادرت باشى، در نتیجه رفتارت را باید بهتر از این کنى. با این شرایط کودک به دور از کنکاش درونى براى پیدا کردن احساسات مثبت بدون معطلى سراغ این مى رود که ایا از برادر یا خواهر خود جلوتر است یا عقب تر.
۳- با اگاهى از این خبر کودک ممکن است واکنشها وهیجانات سازنده اى از خود نشان دهد. بهتر است به جاى تشویق وترغیب بیش از اندازه با کودکمان رو راست باشیم وعلاوه بر عنوان کردن محاسن این رویداد اتفاقاً معایب واتفاقات ناخوشایند را براى کودکمان توضیح دهیم.
مثلاً به او بگوییم بعضى اوقات علاوه بر لحظات خوب ومفرحى که با نوزادمان تجربه مى کنى ممکن است او باعث زحمت ودرد سرت نیز شود. او ناتوان است ومراقبت همه جانبه وشبانه روزى مى خواهد. گریه مى کند، خودش را کثیف مى کند، شبها مزاحم خوابت مى شود ومهمتر ازهمه وقت من وپدرت را به خود اختصاص مى دهد. تو ممکن است احساس طرد شدن وحسادت بکنى زیرا توجه وگذران وقت ما با او بیشتر است. هر زمان دچار این احساسات گزنده شدى پیش من بیا وبا من وپدرت صحبت کن ما تورا از اینکه بیشتر دوستت داریم مطمئن مى کنیم.
بعضى از والدین از داشتن این مکالمات هراس مضاعفى دارند ، زیرا فکر مى کنند که کودکشان را با مفاهیم واحساسات جدیدى از قبیل طرد شدن وحسادت ورزیدن اشنا مى کنند اما مطالعات علمى روانشناسى وتجربه ،تاثیر مثبت این گفت وشنودها را نشان داده است.زیرا تلاش ما در این زمینه، احساسات کودکمان را منعکس مى کند.
حس خشم وتنفر کودک نسبت به نوزاد تازه متولد شده کاملا اجتناب ناپذیر است ، پس کودکمان باید نسبت به ابراز احساساتش ازاد باشد وخود را در این مقوله تنها نبیند .
فراهم بودن زندگى ارام توام با لحظات غافل گیر کننده است . خودمان را براى این لحظات اماده کنیم.
سمیه روغنى- کارشناس ارشد روانشناسى
روانشناسی کودک