رسانه‌های محلی؛ قهرمانان مطالبه‌گری یا روابط عمومی‌های بی اثر!! چرخه معیوب رسانه های محلی

رسانه‌های محلی به عنوان نهادهایی تأثیرگذار در جامعه، نقش حیاتی در انتقال اخبار، تحلیل وقایع، و آگاهی‌بخشی به شهروندان و مطالبه گری ایفا می‌کنند.

سید محمد خامسی

سید محمد خامسی:

امروزه و در زمان کنونی متأسفانه این نقش‌ها به دلیل عوامل مختلف تضعیف شده و بسیاری از رسانه‌ها به سمت عملکردی منفعلانه سوق یافته‌اند که عملاً آنها را به روابط عمومی‌های غیررسمی ادارات و شهرداری‌ها بدل کرده است.
یکی از اصلی‌ترین دلایل این تحول، ضعف و ناکارآمدی روابط عمومی‌های رسمی در نهادهای دولتی است.

در شرایطی که روابط عمومی‌ها نمی‌توانند به‌طور مؤثر و شفاف اخبار و رویداد های سازمان خودرا منعکس کنند و با رسانه‌ها و جامعه ارتباط برقرار کنند، بار این وظیفه به رسانه‌های محلی تحمیل می‌شود،اما با شکلی مخدوش و ناکارآمد.

در واقع، رسانه‌ها به جای ایفای نقش اصلی خود در زمینه اطلاع‌رسانی مستقل و نقادانه، تبدیل به مجرایی برای انتشار اخبار تبلیغاتی می‌شوند که توسط نهادهای دولتی تغذیه و هدایت می‌شود.

این امر موجب بی اعتمادی مردم به مطبوعات و رسانه ها و کاهش اثر گذاری آنها در جامعه می‌شود.

نکته دیگر، وجود جریان‌های مالی نامشخص و بی‌حساب و کتاب خصوصا در شهرداری ها است.

بسیاری از رسانه‌های محلی به دلیل نبود مدل‌های پایدار مالی در اقتصاد رانتییر و کاهش درآمدهای حاصل از تبلیغات آزاد،به پول‌هایی وابسته شده‌اند که از سوی ادارات و شهرداری‌ها تأمین می‌شود.

این نوع حمایت مالی، اگرچه به بقای رسانه کمک می‌کند، ولی موجب تضعیف استقلال و بی‌طرفی آن می‌شود.

پول‌های تزریقی بدون شفافیت، رسانه‌ها را از مسیر حرفه‌ای خود منحرف کرده و باعث می‌شود تا به جای پیگیری مسائل مردم، بر خدمت به منافع حامیان مالی تمرکز کنند.

⚫️این شرایط، رسالت اصلی روزنامه‌نگاری، یعنی ارائه تحلیل‌های مستقل و شفاف از واقعیت‌های جامعه را تضعیف می‌کند.

در نتیجه، مخاطبان به جای دریافت اخبار و تحلیل‌های دقیق، شاهد محتوایی بی‌رمق و تبلیغاتی می‌شوند که نه تنها به آگاهی آنها نمی‌افزاید،بلکه گاه موجب سردرگمی و بی‌اعتمادی عمومی به رسانه‌ها می‌شود.

بازگشت به اصول حرفه‌ای و رسالت واقعی روزنامه‌نگاری، نیازمند بازنگری در منابع تأمین مالی، ارتقای روابط عمومی‌ها، و تقویت فرهنگ مطالبه‌گری و نقد در جامعه است.

⚫️با توجه به این خلأ و کمبود در عملکرد رسانه‌های محلی مکتوب، رسانه‌های غیررسمی مجازی به سرعت رشد کرده و جای خالی مطالبه‌گری و تحلیل‌های بی‌طرفانه را پر کرده‌اند.

این رسانه‌های مجازی با استفاده از ظرفیت‌های فناوری و سرعت انتشار، توانسته‌اند به بستری برای بیان دغدغه‌های عمومی و نظارت بر عملکرد نهادهای مختلف تبدیل شوند.

در بسیاری از موارد، آن‌ها به مرجعی برای اخبار و تحلیل‌های دقیق و انتقادی بدل شده‌اند، چرا که به دلیل استقلال بیشتر و وابستگی کمتر به منابع مالی دولتی، جسارت و آزادی بیشتری در پیگیری مسائل حساس دارند.

⚫️این پدیده نشان می‌دهد که وقتی رسانه‌های رسمی از انجام وظایف خود بازمی‌مانند، فضای خالی توسط بازیگران جدید پر می‌شود که رسالت اطلاع‌رسانی و نقد منصفانه را به شیوه‌ای متفاوت و مؤثرتر دنبال می‌کنند.

در نتیجه، شکاف اعتماد میان رسانه‌های مکتوب و شهروندان بیشتر شده و توجه افکار عمومی به سمت رسانه‌های غیررسمی مجازی جلب می‌شود.

✅با این حال، نگرانی جدیدی در حال شکل‌گیری است:

برخی رسانه‌های مجازی که در ابتدا به عنوان نهادهای مستقل و مردمی ظهور کردند، به تدریج وارد همان مسیر رسانه‌های سنتی شده و به دلیل وابستگی به منابع مالی و فشارهای بیرونی،از رسالت اصلی خود فاصله می‌گیرند.

این موضوع باعث می‌شود که این رسانه‌ها هم به تدریج به مجرای انتشار اخبار بدون عمق و تحلیل‌های جانبدارانه تبدیل شوند،درست مانند رسانه‌های مکتوبی که به روابط عمومی نهادها بدل شده‌اند.
⚫️این آسیب، چرخه‌ای معیوب از ضعف رسانه‌ای را ایجاد می‌کند که در آن نه رسانه‌های سنتی و نه رسانه‌های مجازی نمی‌توانند به طور کامل نقش خود را در اطلاع‌رسانی شفاف و مطالبه‌گری مؤثر ایفا کنند.

نتیجه این روند، کاهش اعتماد عمومی و سردرگمی مردم در انتخاب منابع خبری قابل اتکا خواهد بود.

برای مقابله با این آسیب، لازم است راه‌حل‌های مؤثری به کار گرفته شود.

✅ اولین گام، ایجاد ساختارهای شفاف برای تأمین مالی رسانه‌ها است.

رسانه‌های مستقل می‌توانند با استفاده از مدل‌های درآمدی متنوع، مانند حمایت‌های مردمی، تبلیغات شفاف و همکاری‌های تجاری اصولی، از وابستگی به پول‌های بی‌حساب و کنترل‌کننده اجتناب کنند.

✅دوم، تقویت فرهنگ روزنامه‌نگاری تحقیقی و آموزش خبرنگاران درباره اهمیت حفظ استقلال رسانه‌ای است.

✅در نهایت، مشارکت فعال جامعه و حمایت از رسانه‌های شجاع و مستقل می‌تواند به پایداری و ارتقای کیفیت محتوای رسانه‌ای کمک کند.