سواد فضای مجازی و آگاهی از حقوق خود شما تا چه میزان از حقوق خود در فضای مجازی آگاه هستید؟؟؟ گسترش شبکه‌های اجتماعی از یک‌سو و میل به نمایش بهتر چهره خود از سوی دیگر باعث شده افراد سعی کنند عکس‌ها و تصاویر جذاب‌تری در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنند. حتی در این راه ممکن است […]
گسترش شبکه‌های اجتماعی از یک‌سو و میل به نمایش بهتر چهره خود از سوی دیگر باعث شده افراد سعی کنند عکس‌ها و تصاویر جذاب‌تری
در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنند. حتی در این راه ممکن است با هزاران دستکاری تصویری و حتی انتشار عکس‌های غیرواقعی به دنبال این باشند
تا در فضای مجازی شخصیت جذاب‌تری از فضای واقعی داشته باشند.
به‌طور کلی آدم‌ها به واسطه ذات فطری خود همیشه دوست دارند خود را بهتر از آنچه هستند معرفی کنند
و در معرض قضاوت دیگران قرار دهند؛ شاید همین مساله موجب فراگیر شدن انتشار عکس‌های خاص از افراد در شبکه‌های اجتماعی باشد.
کسی با یک ماشین مدل بالا عکس می‌گیرد، دیگری در سفر به یک کشور خارجی، یکی عکس حضور در یک
مهمانی خاص را می‌گذارد ودیگری چهره خود و دیگران را با ژست ها و افکتهای مختلف و خارج از عرف به نمایش میگذارذ.
بر‌اساس ماده ۱۴ قانون جرایم رایانه‌ای، هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده،
محتویات مستهجن را منتشر و توزیع کند، به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از ۵ تا ۴۰ میلیون ریال
یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. در واقع بر اساس این ماده قانونی، هیچ‌کس نمی‌تواند عکس مستهجنی از خود یا دیگران ولو این‌که ایرانی نباشند،
منتشر کند و اگر چنین کاری انجام دهد، مجازات خواهد شد. اما علاوه‌بر اینها ، بر‌اساس قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، انتشار هر عکسی که به‌نوعی عفت عمومی را جریحه‌دار کند،
می‌تواند یک جرم تلقی شده و تحت پیگرد قرار گیرد. بر اساس ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵،
هرکس در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی کند
علاوه بر کیفر عمل به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود. بر‌اساس این ماده، انتشار عکس در حال شرب خمر، حضور در مجالس لهو و لعب، تظاهر به افعال حرام یا هر عکس
و رفتار دیگری که به نوعی عفت عمومی و اخلاق خانوادگی را جریحه‌دار می‌کند از منظر قانونگذار جرم شناخته شده
و مستوجب کیفر است. علاوه‌بر این، انتشار هرگونه نوشته یا طرح، گراور، نقاشی، تصاویر، مطبوعات، اعلانات، علائم، فیلم،
نوار سینما یا به‌طور کلی هرچیز که عفت و اخلاق عمومی را جریحه‌دار کند نیز از این قاعده مستثنا نبوده
و بر اساس ماده ۶۴۰ قانون مذکور، مستوجب حبس از سه ماه تا یک سال و جزای‌نقدی از یک میلیون و
۵۰۰ هزار ریال تا ۶ میلیون ریال و تا ۷۴ ضربه شلاق یا به یک یا دو مجازات مذکور خواهد بود.
اما همیشه موضوع انتشار عکس‌های ناجور یا خلاف عفت از سوی خود فرد نیست؛
گاهی موضوع درخصوص انتشار تصاویر خصوصی دیگران در فضای مجازی و سوءاستفاده از آن است.
پلیس همواره هشدار می‌دهد شهروندان هرگز فایل‌هایی مانند عکس، فیلم و کلیپ‌های خانوادگی را در رایانه،
تبلت، لپ‌تاپ و گوشی تلفن همراه خود نگهداری نکرده و سعی کنند با تهیه یک حافظه جانبی تمام فایل‌های شخصی‌شان را در آن ذخیره و در یک جای امن نگهداری کنند.
ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای به طور مشخص هتک حیثیت از طریق انتشار تصاویر خصوصی را دارای عنوان مجرمانه دانسته
و در این خصوص تاکید می‌کند «هرکس به وسیله سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت، تصویر، فیلم خصوصی یا
خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد،
به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی
از ۵ تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.» این مجازات برای کسانی است که بدون تغییر در تصاویر نسبت به انتشار آن اقدام می‌کنند.
در این باره باید بدانید که قانونگذار ساکت نمانده است و اگر فردی از اطلاعات خصوصی افراد سوء استفاده کند
و آن را از طریق خدمات رایانه‌ای منتشر کند، طبق قانون جرایم رایانه‌ای مصوب سال ۱۳۸۸، به مجازات خواهد رسید.
طبق ماده ۱۶ این قانون: « هرکس به وسیله سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگران را تغییر دهد
یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود،
به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال، یا جزای نقدی از ۵ تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
همچنین اگر تصاویر مستهجن باشد در این صورت مرتکب به حداکثر هر دو مجازات محکوم می‌شود.
پریسا حبیبی پور کارشناس حقوق،دانشجوی ارشد مدیریت رسانه