حق شهروندی مرتضی صارمی هر نظام سیاسی ( حکومت) زمانی مشروعیت و هویت پیدا می کند که دو مؤلفه “سرزمین و شهروند” را در ترکیب خود داشته باشد. به همین سبب مردمی که در یک سرزمین و واحد جغرافیایی زندگی می کنند عنوان تابعیت را دارند و چنانچه محکومیت کیفری در محاکم قضایی نداشته باشند […]
مرتضی صارمی
هر نظام سیاسی ( حکومت) زمانی مشروعیت و هویت پیدا می کند که دو مؤلفه “سرزمین و شهروند” را در ترکیب خود داشته باشد. به همین سبب مردمی که در یک سرزمین و واحد جغرافیایی زندگی می کنند عنوان تابعیت را دارند و چنانچه محکومیت کیفری در محاکم قضایی نداشته باشند از حقوق قانونی آن حکومت برخوردار می گردند.
از این رو، حق شهروندی از مختصات نظام های جمهوری و دموکراتیک است. حق تعیین سرنوشت و حق برخورداری از منابع و منافع کشور از جمله حقوقی است که لازم و ملزوم یکدیگرند. بدین معنی که مردم در حیات و بقاء نظام و حکومت نقش دارند و حکومت نیز باید حقوق مردم را در توزیع منافع کشور رعایت کند. بر همین اساس و به علت محدودیت منابع، معیار و ملاک “قانون” لحاظ شد تا در توزیع مناسب آن جانب انصاف و عدالت رعایت گردد.
بدیهی است به موجب قانون نمی توان افراد را از حقوقشان در ابعاد مختلف محروم کرد مگر قانون به آن تصریح داشته باشد. به طور مثال افراد حق شرکت در آزمون رانندگی را دارند اما اگر در آزمون نمره لازم را کسب نکنند از دریافت گواهینامه رانندگی باز می مانند؛ مگر در آزمون های بعدی مراحل قانونی را طی کرده باشد یا در صورت داشتن گواهینامه رانندگی صرفا با رأی محاکم قضایی محروم می شود. البته حق شهروندی یک عنصر فرهنگی است همانطور که ترس یک عارضه ضد فرهنگی است. زیرا شهروند کسی است که نسبت به سرنوشت جامعه خویش احساس مسئولیت می کند؛ مثلا در مقابل ریختن زباله در خیابان باید واکنش درست و اخلاقی نشان دهد؛ همین طور مشارکت در انتخابات برای تعیین سرنوشت، پرداخت مالیات و عوارض و حتی دفاع از تمامیت ارضی کشور.
با این توصیف، یکی از شاخص های حکومت و حکمران خوب و توسعه یافته افزایش ضریب “امید اجتماعی” در بین شهروندان است که باعث تحکیم و انسجام جامعه می گردد. البته بلوغ فکری و رشید بودن شهروندان و مردمی که در یک سرزمین زندگی می کنند در پویایی و بالندگی حکومت برای تحقق حقوق شهروندی تأثیر گذار هستند و در مقابل، زوال حکومت زمانی است که فرومایگان در صدر نشینند و فرهیختگانش محروم گردند.
در این رهگذر، تأسیس انجمن ها و تشکل های سیاسی و اجتماعی در شهریار با هدف قوی شدن جامعه شکل گرفته است تا از ظرفیت اجتماعی و مردمی برای پیشبرد امور استفاده گردد. انجمن “حمایت از حقوق شهروندی شهریار نگار” یا انجمن “نوساخت نگاران” و “جمعیت هم اندیشان برتر” و “انجمن مهر اندیشان دهکده سبز” با انگیزه های شرافتمندانه و اجتماعی پا به عرصه فعالیت اجتماعی گذاشته اند. گرچه این انجمن ها نوپا و در میانه راه هستند اما از بدو تأسیس به عنوان یک سازمان مردم نهاد قانونی در زمینه آموزش حقوق شهروندی و انتقال و انعکاس مطالبات مردم به مراکز قانونی اقدامات قابل توجهی داشته اند که هویت و شناسنامه این تشکل ها در بین شهروندان به یک برند تبدیل شده است. جذب جوانان تحصیل کرده با هدف تربیت و رشد آنها برای ارتقاء زندگی یکی از اهداف بلند مدت این تشکل هاست که در توسعه کمی و کیفی جامعه بسیار اثرگذار خواهند بود. البته در فرایند پاسخگویی دستگاه ها که از سوی مردم به صورت مستقیم و غیرمستقیم انتخاب و امانت دار مردم هستند- نیز گام های خوبی برداشته اند که تا حدودی پاسخگویی ادارات به یک فرهنگ تبدیل شده است. بدیهی است این مرحله به لحاظ ماهیت فرهنگی کاری دشوار است زیرا نگرش مکانیکی با ساحت کار فرهنگی در تقابل است نه تعامل.
Visits: 37